Fullgild rafræn undirskrift
SIGURRÓS FRIÐRIKSDÓTTIR
Kennitala: 200867-4249
2024-04-23 14:43:47 GMT
Ástæða: Undirskrift
Fullgild rafræn undirskrift
HALLA EINARSDÓTTIR
Kennitala: 161183-2539
2024-04-23 14:44:06 GMT
Ástæða: Undirskrift
III UMHVERFIS
STOFNUN
Alþingi - Umhverfis- og samgöngunefnd
Austurstræti 8 - 10
150 Reykjavík
Reykjavík, 23. apríl 2024
UST202403-400/H.E.
04.00
Efni: Til umsagnar 830. mál - frumvarp til laga um breytingu á hafnalögum, nr.
61/2003
Vísað er í beiðni umhverfis- og samgöngunefndar Alþingis um umsögn Umhverfisstofnunar
um frumvarp til laga um breytingu á hafnalögum nr. 61/2003, 830. mál, sem barst með
tölvupósti 25. mars sl.
Umhverfisstofnun vill vekja athygli á því að frumvarp þetta felur í sér mögulegar breytingar
á afmörkun hafnarsvæða. Samkvæmt 14. gr. laga um varnir gegn mengun hafs og stranda
nr. 33/2004 fer Umhverfisstofnun með ábyrgð á framkvæmd og stjórn á vettvangi vegna
bráðamengunar utan hafnarsvæða, en hafnarstjóri fer með ábyrgð á bráðaaðgerðum innan
hafnarsvæða. Slíkar breytingar hafa áhrif á skipulag vegna viðbragðsgetu stofnunarinnar
sem snerta fjármögnun, starfsmannhald og viðbúnað. Mikilvægt er að skýrar reglur gildi um
viðbrögð við bráðamengun.
2. gr. frumvarpsins
Í 2. gr. frumvarpsins eru tilgreindar breytingar á 4. gr. hafnalaga er varða afmörkun
hafnasvæða. Í a. lið greinarinnar er lagt til að 1. tl. 1. mgr. 4. gr. um hafnarreglugerð hljóði
svo:
Í reglugerðinni skulu m.a. vera ákvæði um:
1. Stærð og takmörk hafnarsvæðis á sjó og landi þ.m.t.:
a. skipulagssvæði á sjó skv. 1. mgr. 5. gr., sem telst jafnframt vera mengunarlögsaga
hafnarsvæðis,
b. hafnsögusvæði,
c. þjónustusvæði,
d. hafnarsvæði farþegaskipa.
Með framangreindri breytingu eru sett fram tvö ný hugtök, þ.e. mengunarlögsaga
hafnarsvæðis og skipulagssvæði á sjó, en í 14. gr. laga um varnir gegn mengun hafs og
stranda er vísað til hafnarsvæðis eins og það er skilgreint í 7. lið, 3. gr. laganna. Það er því
ósamræmi á milli hugtakanotkunar í þessum tveimur lögum ef breytingarnar verða
samþykktar.
Verði framangreindar breytingar samþykktar er rétt að samræma hugtakanotkun í báðum
lögunum, en hugtakið hafnarsvæði kemur fram í 7. lið 3. gr., 13. gr. a. um tilkynningar, 14.
gr. um framkvæmd og stjórn á vettvangi, 18. gr. um viðbragðsáætlanir, 19. gr. um
mengunarvarnabúnað, 21. gr. um gjaldskrá og ákvæði I til bráðabirgða um hreinsun
stranda og vísar þar til mengunarlögsögu viðkomandi hafnar.
Í 4. mgr. 2.1. kafla greinargerðar með lagafrumvarpinu er fjallað um áskoranir í tengslum
við lög um varnir gegn mengun hafs og stranda nr. 33/2004 og skyldur hafna er varða
bráðamengun innan hafnarsvæða. Þar segir meðal annars: „Ljóst er að eftir því sem
hafnarsvæði eru stærri þeim mun erfiðara verður fyrir hafnaryfirvöld að sinna skyldum sínum
samkvæmt lögunum. Með því að skilgreina sérstaklega skipulagssvæði á sjó sem jafnframt
teljast mengunarlögsaga munu þau svæði minnka þar sem hafnarstjórar bera ábyrgð á
viðbragði. “
Umhverfisstofnun bendir á mikilvægi þess að viðbragðsgeta þess stjórnvalds sem ber
ábyrgð á viðbrögðum vegna bráðamengunar sé tryggð. Með minnkun á ábyrgðarsvæði
hafna er kemur að viðbrögðum við bráðamengun eykst um leið ábyrgð Umhverfisstofnunar
á slíkum viðbrögðum þar sem stofnunin ber ábyrgð á viðbrögðum við bráðamengun utan
hafnarsvæða en það myndi kalla á aukinn viðbúnað stofnunarinnar vegna
bráðamengunaratburða. Mikilvægt er að tryggt sé að viðbragðsgeta Umhverfisstofnunar
og eftir atvikum, Landhelgisgæslu Íslands og Samgöngustofu, sé tryggð, s.s. búnaður og
mannafli í samræmi við umfang ábyrgðarsvæðis og viðkomandi stofnanir verði
fjármagnaðar með tilliti til þess.
Umhverfisstofnun bendir jafnframt á að samkvæmt 1. mgr. 5. gr. hafnalaga nr. 61/2003 er
gert ráð fyrir að skipulag hafnarsvæðis skuli miðast við þarfir hafna og að hafnarstjórn geri
tillögu að hafnarsvæði og þá væntanlega einnig að skipulagssvæði á sjó sem telst vera
mengunarlögsaga hafnarinnar. Ekki er gert ráð fyrir öðru samráði en við Vegagerðina um
gerð slíkrar tillögu. Af framangreindu er ljóst að afmörkun á mengunarlögsögu hafna hefur
ekki einungis áhrif á viðkomandi sveitarfélag heldur einnig á rekstur ríkisstofnana sem koma
að bráðmengunarmálum á hafi og því eðlilegt að haft verði samráð við þá aðila við skipulag
mengunarlögsögu hafnarsvæðis.
Virðingarfyllst
Halla Einarsdóttir
Teymisstjóri
Sigurrós Friðriksdóttir
Sérfræðingur