Umsögn um þingskjal 131/131. mál. Frumvarp um almenn hegningarlög (hækkun kynferðislegs lágmarksaldurs).
14.04.2024Tillaga til þingsályktunar
um frumvarp um almenn hegningarlög (hækkun kynferðislegs lágmarksaldurs).
153. Löggjafarþing 2023-2024
Þingskjal 131 — 131. mál.
Umsögn um þingskjal 131/131. mál.
Um frumvarp um almenn hegningarlög (hækkun kynferðislegs lágmarksaldurs).
Félagasamtökin Öfgar fagna frumvarpi til laga um hækkun kynferðislegs lágmarksaldurs.
Teljum við þetta framfaraskref til stuðnings þolendum kynferðisofbeldis og aukna
réttarvernd fyrir börn. Eins og kemur fram í 1. gr Barnasáttmála Sameinuðu þjóðanna er
barn einstaklingur sem ekki hefur náð 18 ára aldri. Við teljum lagafrumvarpið falla innan 3.
gr Barnasáttmálans sem segir ,,Það sem barni er fyrir bestu skal ávallt hafa forgang þegar
félagsmálastofnanir á vegum hins opinbera eða einkaaðila, dómstólar, stjórnvöld eða
löggjafastofnanir gera ráðstafanir sem varða börn”.
34. gr sáttmálans segir skýrt að aðildaríki skuldbindi sig til að vernda börn fyrir hvers kyns
kynferðislegri notkun eða misnotkun í kynferðislegum tilgangi. Með að hækka
kynferðislegan lágmarksaldur teljum við að þetta sé betur tryggt.
Við teljum að núgildandi lög um lágmarks kynferðislegan aldur stangist á við þau gildi sem
samfélagið hefur barist fyrir síðustu ár. Nú þegar má finna núgildandi lög sem greina skýrt
að einstaklingur í kynferðislegum aðstæðum skilgreinist sem barn undir 18 ára aldri, t.d lög
er varðar klámfengið myndefni og myndatöku. Skýtur því skökku við að á Íslandi megi
fullorðið fólk stunda samræði við 15 ára börn en barnið megi ekki skoða klámblað þar sem
slíkt hefur neikvæð áhrif á þeirra velferð.
Íslenskt samfélag hampar sér fyrir að setja velferð barna í forgang og metur þátttöku þeirra
innan samfélagsins eftir þroska og aldri. Þau eru ekki skattskyld fyrr en 16 ára og mega ekki
taka bílpróf fyrr en 17 ára. Tóbak er bannað börnum undir 18 ára aldri eða þegar þau eru
komin á sjálfræðisaldur og við gerum okkar besta að halda þeim frá áfengi með lögum um
áfengisaldur (20 ára). Því er það einstaklega furðulegt, eftir allar þessar lagasetningar, alla
þessa vernd sem sett er upp eftir þroska og aldri þá teljast 15 ára börn nógu þroskuð til að
geta gefið upplýst samþykki að heilsu sinni, líkama og sál.
Lagafrumvarpið um hækkun kynferðislegs lögaldurs er mikilvægt í ljósi þess að meirihluti
þolenda sem sóttu sér aðstoð Stígamóta voru undir 18 ára aldri þegar kynferðisbrot átti sér
stað. Við búum við þann nýja raunveruleika að fullorðið fólk með annarlegar kenndir kemst
auðveldlega í tæri við börn á samfélagsmiðlum. Hér þarf lagaákvæði til að grípa það sem á
ensku kallast „grooming” og viljum við hvetja til að næsta skref væri að hefja slíka vinnu.
Eftir margar vitundarvakningar samfélagsins treysta fleiri þolendur, sem urðu fyrir ofbeldi
14.04.2024Tillaga til þingsályktunar
um frumvarp um almenn hegningarlög (hækkun kynferðislegs lágmarksaldurs).
153. Löggjafarþing 2023-2024
Þingskjal 131 — 131. mál.
sem börn á netinu, sér til að kæra ofbeldið á fullorðinsárum. Börn hafa ekki alltaf
orðaforðann yfir alvarleika málsins eða vita að á þeim hafi verið brotið fyrr en síðar á
lífsleiðinni. Í ljósi þess þarf að tryggja að mál af þessu tagi fyrnist ekki.
Við vitum að hér á landi hefur fæðingartíðni verið há á meðal frumbyrja undir tvítugu
samanborið við önnur nágrannalönd. Þó það hafi skánað til muna á síðustu árum teljum við
mikilvægt að lagaramminn verndi unga leghafa á barneignaraldri. Verði leghafi ólétt undir
18 ára aldri verður lögheimilisforeldri lögráðamaður yfir því barni sem leghafi eignaðist.
Teljum við að lagafrumvarpið komi betur í veg fyrir að fullorðnir einstaklingar barni
einstaklinga undir 18 ára sem sjálf eru metin það óþroska að fá ekki lögráð yfir eigin
afkvæmi.
Að lokum viljum við hvetja Alþingi til að taka mark á þessu frumvarpi og ítrekum mikilvægi
þess að kynferðislegur lágmarksaldur sé hækkaður úr 15 árum yfir í 18 ár.
Fyrir hönd Öfga,
Hulda Hrund Guðrúnar Sigmundsdóttir, Tanja Mjöll Ísfjörð Magnúsdóttir og Ólöf Tara
Harðardóttir.