PERSÓNU
VERND
Alþingi
Allsherjar- og menntamálanefnd
Austurstræti 8-10
150 Reykjavík
Reykjavík, 22. apríl 2024
Tilvísun: 2024040581/GRB
Efni: Umsögn um tillögu til þingsályktunar um jafnræði í skráningu foreldratengsla
Persónuvernd vísar til beiðni allsherjar- og menntamálanefndar Alþingis frá 25. mars 2024 um umsögn
um tillögu til þingsályktunar um skráningu foreldratengsla (þskj. 114, 114. mál á 154. löggjafarþingi).
Persónuvernd veitti umsögn 27. mars 2017 um tillögu til þingsályktunar um jafnræði í skráningu
foreldratengsla.
1.
Sú tillaga til þingsályktunar sem nú er til umsagnar gerir ráð fyrir því að Alþingi álykti að fela
dómsmálaráðherra að setja reglugerð á grundvelli ákvæðis 6. mgr. 7. gr. barnalaga nr. 76/2003, um
form og framkvæmd skráningar barns í þjóðskrá, með það að markmiði að afnema mismunun í
skráningu foreldratengsla.
I greinargerð með tillögunni kemur fram aö mæðrum í samkynja hjúskap eða skráðri sambúð sé gert
að afhenda Þjóðskrá Islands yfirlýsingu um að bam þeirra sé getið með tæknifrjóvgun, ella verði sú
kona ein skráð foreldri sem ól barnið. Sama krafa sé ekki gerð til gagnkynhneigðs fólks í hjúskap eða
skráðri sambúð sem hafi eignast barn meö aöstoð tæknifrjóvgunar þar sem faöernisreglan eða skyldar
reglur gildi ekki um skráningu foreldratengsla þess barns sem tvær mæður eignast saman. Enn sé fólki
mismunað að þessu leyti á grundvelli kynferðis og kynhneigðar þrátt fyrir að sambærileg
þingsályktunartillaga frá 2017 hafi verði samþykkt.
I 2. mgr. 6. gr. barnalaga nr. 76/2003 segir að kona sem samþykkt hefur að tæknifrjóvgun fari fram á
eiginkonu sinni samkvæmt ákvæðum laga um tæknifrjóvgun teljist móðir barns sem þannig er getið.
Sama eigi við um konur sem skráð hafi sambúð sína í þjóðskrá. í 3. mgr. sama ákvæðis er að finna
sambærilega reglu um gagnkynhneigð pör. Hin svokallaða „pater est“ regla er svo lögfest í 2. gr. sömu
laga, sbr. 2. mgr. ákvæðisins þar sem segir meðal annars að eiginmaður móður barns teljist faðir þess
Persónuvernd • Rauðarárstíg 10 • 105 Reykjavík • IS (+354) 510 9600 • postur@personuvernd.is
mailto:postur@personuvernd.is
ef það er alið í hjúskap þeirra. I barnalögum er ekki að finna sambærilega reglu um að eiginkona móður
barns teljist einnig móðir þess ef það er alið í hjúskap þeirra.
Persónuvemd áréttar það sem kom fram í fyrri umsögn hennar um að stofnunin gerir ekki athugasemd
við að regla, sambærileg „pater est“ reglunni, verði látin gilda um skráningu foreldratengsla hjá
mæðrum í samkynja hjúskap eða sambúð. Sé ætlunin að breyta þeirri framkvæmd sem fyrrnefnd
lagaákvæði gera ráð fyrir er það mat Persónuverndar að slíkt kalli á lagabreytingar.
Loks vekur Persónuvernd athygli á misritun í greinargerð með tillögunni þar sem vísað er til 6. mgr. 7.
gr. barnalaga í stað 7. mgr. ákvæðisins um að ráðherra sé falið að setja reglugerð um form og
framkvæmd skráningar barns í þjóðskrá.
F.h. Persónuverndar,
£, íWcVyA
yða Ragnheiður Bergsdóttir
9