Fjármálaáætlun 2024-2028 Kynning fyrir fjárlaganefnd Alþingis
17. apríl2024
Fjármálaáætlun 2025-2029
Efnahagshorfur og fjármál hins opinbera
Kynning fyrir fjárlaganefnd Alþingis
Stjórnarráð íslands
Fjármála- og efnahagsráðuneytið
I Stjórnarráð íslands
I Fjármála- og efnahagsráðuneytið
Efnahagsstefnan
og efnahagshorfur
I Stjórnarráð íslands
I Fjármála- og efnahagsráðuneytið
Umsvif í þjóðarbúinu nálgast jafnvægi
Hetstu mælikvarðar á þenstu eru engu að síður ennþá yfir meðatlagi - aðstæður tiL
að slaka á aðhaLdi hagstjórnar hafa ekki enn skapast
Efnahagsumsvif eru nálægt jafnvægi
Frávik landsframleiðslu frá jafnvægi, nokkrir mælikvarðar
Lægsta og hæsta mat VísitaLa hagsveiflu í janúar-febrúar —Meöaitai
Heimild: Fjármála- og efnahagsráðuneytið, Seðlabanki íslands. Mælikvarðarnir eru: framleiðsluspenna skv. QMM-grunni Seðlabankans, hlutfall fyrirtækja sem segist starfa við
hámarksframleiðslugetu, hlutfall fyrirtækja sem segist skorta starfsfóLk, NF-vísitala, sveifla VLF skv. HP-síu, og vísitala hagsveiflu.
I Stjórnarráð íslands
I Fjármála- og efnahagsráðuneytið
Hagvöxtur áfram ágætur í ár
Einkaneysla dregst nú saman en talið er að hún taki við sér þegar Líður á árið. Áhrif
jarðhræringanna á Reykjanesskaga á ferðaþjónustu virðast fara minnkandi.
Hagvöxtur
-6,9%
2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026
Vöxtur erlendrar kortaveltu milli ára
Aö raunvirði
30%
Þjóðhagsspá
I Stjórnarráð íslands
I Fjármála- og efnahagsráðuneytið
Staða heimila er mjög sterk
Líkur á að kaupmáttur vaxi áfram með hjaðnandi verðbótgu. TiL Langs tíma Litið er
vöxtur kaupmáttar háður þróun framleiðni.
Kaupmáttur launa á samræmdan mælikvarða
1. ársfjórðungur 2013 = 100
Önnur Norðurlönd
Önnur lönd V-Evrópu*
Mikill og langvarandi
vöxtur kaupmáttar
umfram nágrannalönd.
2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023
Heimild: Eurostat. Kaupmáttur launa á vinnustund miðað við samræmda vísitölu neysluverðs. Árstíðaleiðrétt laun í viðskiptahagkerfinu.
*Belgía, Þýskaland, írland, Spánn, Frakkland, Ítalía, Lúxemborg, Holland, Austurríki og Portúgal.
I Stjórnarráð íslands
I Fjármála- og efnahagsráðuneytið
Útflutn i ngu r verður fjölbreyttari
Vaxtarsprotar útflutnings eru margir hverjir í mikiLLi alþjóðLegri samkeppni þarsem
stöðugt efnahagsumhverfi skiptir sérstaklega miklu máli.
Ferðaþjónusta er enn langstærsta stoð útflutnings
HLutfaLL af heiLdarútfLutningi
Stoðum útflutnings fjölgar og
fjölbreyttari störf verða til.
Þessar greinar eiga sérstaklega
mikið undir efnahagslegum
stöðugleika.
■ Ferðaþjónusta Sjávarafurðir ÁL ■ Upprennandi útfLutningsgreinar
Heimild: Hagstofa íslands. Upprennandi útflutningsgreinar eru eldisfiskur, lyf og lækningatæki, ýmsar iðnaðarvörur og tækni-, vísinda-, sérfræði- og menningartengd þjónusta.
I Stjórnarráð íslands
I Fjármála- og efnahagsráðuneytið
Árangur í lækkun verðbólgu
Hækkun vaxta og batnandi afkoma ríkissjóðs samhliða vexti efnahagsumsvifa er
bersýniLega að skiLa árangri í baráttunni við verðbólgu - en enn er nokkuð í Land.
Verðbólga og stýrivextir
Verðbólga — Stýrivextir
12%
Heimild: Hagstofa íslands og Seðlabanki íslands.
Áframhaldandi
lækkun verðbólgu er
undir því komin að
áfram séu teknar
skynsamlegar
ákvarðanirí
hagstjórn.
I Stjórnarráð íslands
I Fjármála- og efnahagsráðuneytið
Verðbólguhorfur batna en ennþá óvissa
Niðurstöður kjarasamninga á atmennum vinnumarkaði styðja áframhatdandi lækkun
verðbólgu. Viðvarandi hátt verðbólguátag til marks um að óvissa þykir um þróunina.
Verðbólguhorfur batna
Verðbólga og spár Hagstofu
Verðbólguálag er þó enn allt of hátt
Verðbólguálag tiL 5 ára á skuldabréfamarkaði
o%
2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028
Verðbólga Þjóðhagsspá
Spá í nóv. 2023 Spá í mars 2023
HeimÍLd: Hagstofa TsLands, Macrobond. Hægri mynd: MeðaLtaL áLags m.v. RIKB31 og RIKS30 annars vegar og RIKB25 og RIKS26 hins vegar.
I Stjórnarráð íslands
I Fjármála- og efnahagsráðuneytið
Aukin umsvif á húsnæðismarkaði
Atburðir í Grindavík hafa áhrif á markaðinn. Á móti vegur að fjöldi fullbúinna íbúða
árið 2023 var umfram spár og sá næstmesti frá upphafi mæúnga.
Enn eru margar íbúðir til sölu, þar á
meðal nýjar íbúðir
Færri íbúðir í byggingu en í fyrra, en fleiri en fyrir tveimur árum
10.000
9.000
8.000
7.000
6.000
2.931
4.000
5.000
3.530
2 600
3.000
2.000 4.660
5.182
1.000
mar.23 sep.23
3.799
4.174
sep.21 mar.22 sep.22 mar.24
Að fokheldi ■ Fokhelt og lengra komiö Heimild: HMS
0
HeimiLd: HMS. Hægri mynd: Höfuðborgarsvæðið.
I Stjórnarráð íslands
I Fjármála- og efnahagsráðuneytið
Aðhald í ríkisfjármálu m
Aðhaldssöm stefna í opinberum fjármátum endurspeglast í því að afkoma ríkissjóðs og
hins opinberabatnar markvert umfram það sem Leiðir beint af efnahagsuppsveiftunni.
Breyting á hagsveifluleiðréttum frumjöfnuði Al-hluta hins opinbera
% af VLF, án einskiptisLiða
Breyting á hagsveifLuLeiðréttum frumjöfnuði
OMeð ÞórkötLu*
AðhaLd
SLaki
2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029
*Að meðtöldu framlagi ríkisaðila til fjármögnunar kaupa Þórkötlu á íbúðarhúsnæði (miðað við að allir sem hafa heimild til að selja félaginu íbúðir sínar geri það) sem hefur ekki bein áhrif á
frumjöfnuð Al-hluta ríkissjóðs.
I Stjórnarráð íslands
I Fjármála- og efnahagsráðuneytið
Aðhald bæði á útgjalda- og tekjuhlið
Talsvert aðhald er í rekstri ríkissjóðs 2024 og 2025
Áhrif útgjaLda og skattkerfisbreytinga á aðhald í rekstri AI-hLuta ríkissjóðs, % af VLF
O 0,5% O 0,5%
2024 2025
Útgjöld
Aðkoma ríkissjóðs að gerð kjarasamninga
Önnur ný og aukin útgjöLd
Aðhaid í öðrum útgjöidum*
VSK-endurgreiðslur v. íbúðarhúsnæðis minnka
OALLs á hvorri hLið
Skattar
ÚtgjöLd v. Grindavíkur**
■ Nýjar sértækar aðhaldsaðgerðir
VSK-íviinanir vegna ökutækja faLLa úr gildi
Aðrar skattkerfisb reyti ngar
*Vöxtur framleiðslugetu þjóðarbúsins samkvæmt þjóðhagsspá umfram heildarvöxt ríkisútgjalda, án einskiptisliða, vaxtagjalda og atvinnuleysisbóta, og að frádregnum þeim liðum sem eru
dregnir fram á myndinni. **Framlag til Fasteignafélagsins Þórkötlu telst ekki til útgjalda.
I Stjórnarráð íslands
I Fjármála- og efnahagsráðuneytið
Fjármál hins opinbera
I Stjórnarráð íslands
I Fjármála- og efnahagsráðuneytið
Meginmarkmið
■ Meginmarkmið fjármálaáætlunarinnar er að bæta áfram afkomu hins opinbera svo
hún geti stuðlað með sjálfbærum hætti að Lækkun skuLdahLutfalLa.
■ Með þvi verði sjáLfbærni opinberra fjármála tryggð og staðinn vörður um
fjárhagsLegan viðnámsþrótt hins opinbera.
■ Þessar áhersLur eru i samræmi við markmið giLdandi fjármáLastefnu fyrir árin
2022-2026.
I Stjórnarráð íslands
I Fjármála- og efnahagsráðuneytið
Draga þarf úr útgjaldavexti
Stefnt er að því að heiLdarútgjöLd hins opinbera fari úr 44% af VLF árið 2024 í tæpiega
41% af VLF í Lok tímabiLsins.
Áfram þarf að styrkja fjárhagsstöðu hins opinbera
Hagsveifluleiðrétturfrumjöfnuður, % af VLF
Al-hluti hins opinbera. Án einskiptisliða.
I Stjórnarráð íslands
I Fjármála- og efnahagsráðuneytið
Opinber fjármál ná jafnvægi
Gert er ráð fyrir að hið opinbera verði rekið með afgangi árið 2029. Skuldastaða er
stöðug og byrjar að Lækka undir Lok tímabiLsins.
Afkoma hins opinbera batnar og heildarjöfnuður nær jafnvægi
Afkoma hlns opinbera, % af VLF
Skuldir hins opinbera verða stöðugar og lækka undir lok tímabilsins
%afVLF
■ Heildarjöfnuður ■ Frumjöfnuður
* HeiLdarskuLdir, að frátötdum LífeyrisskuLdbindingum og viðskiptaskuidum og að
frádregnum sjóðum og bankainnstæðum, sbr. 7. gr. Laga nr. 123/2015, um opinber fjármáL.
I Stjórnarráð íslands
I Fjármála- og efnahagsráðuneytið
Afkomu- og skuldahorfur eru í samræmi við
fjármálastefnu fyrir árin 2022-2026
Afkomuhorfur hins opinbera samanborið við markmið fjármalastefnu Skuldahorfur hins opinbera samanborið við markmið fjármalastefnu
Afkoma, ma.kr. 2022 2023 2024 2025 2026 Skuldír, ma.kr. 2022 2023 2024 2025 2026
1. Hið opinbera I. Hið opinbera
Hei Ida rtekjur............................. ... 1.565 1.780 1.898 2.009 2.108 Skuldir skv. fjármálareglu1......... 1.514 1.629 1.757 1.828 1.939
Hei Lda rgjöld............................... ... 1.714 1.857 1.978 2.053 2.140 % af VLF......................................... 39,0 38,1 38,7 /^A9
Afkoma....................................... .... -149 -76 -80 -44 -31
% afVLF................................. ... -3,8 -1,8 -1,8 Stefna, % af VLF............................... 43,5 46,0 49,0
( 51,0
51,5
Fjármáiastefna % af VLF.............. -7,0 -4,8 -3,6 ( -2,4 -1,0 ) Frávik % af VLF................................. -4,5 -7,9 -10,3 \-13,1 -13,6/
Frávik % af VLF...................... ... 3,2 3,0 1,8 K__ 1,5 0,4 II. Ríkissjóður
II. Ríkissjóður Skuldirskv. fjármálareglu1......... 1.257 1.346 1.444 1.495 1.596
Hei Lda rtekjur............................. ... 1.131 1.289 1.367 1.446 1.514 % af VLF......................................... 32,4 31,5 31,8 31,0 31,2
Hei Lda rgjöld............................... ... 1.243 1.333 1.417 1.471 1.535
Afkoma....................................... .... -112 -45 -49 -25 -21 Stefna, % af VLF............................... 36,0 38,0 40,5 42,0 42,5
% afVLF................................. ... -2,9 -1,0 -1,1 -0,5 -0,4 Frávik % af VLF................................. -3,6 -6,5 -8,7 -11,0 -11,3
FjármáLastefna % af VLF.......... ... -6,0 -4,0 -3,0 -2,0 -0,8 III. Sveitarfélög
Frávik % af VLF...................... ... 3,1 3,0 1,9 1,5 0,4 Skuldir skv. fjármálareglu1......... 257 283 314 333 343
— % af VLF......................................... 6,6 6,6 6,9 6,9 6,7
III. Sveitarfélög
Hei Lda rtekjur............................. ... 482 547 586 621 655 Stefna, % af VLF............................... 7,5 8,0 8,5 9,0 9,0
Hei Lda rgjöld............................... ... 536 590 617 641 666 Frávik % af VLF................................. -0,9 -1,4 -1,6 -2,1 -2,3
Afkoma....................................... .... -55 -43 -31 -19 -10
% afVLF ................................. ... -1,4 -i,o -0,7 -0,4 -0,2
1 HeddarskuLdir, að fratoldum lifeyrisskuLdbindingum og viðskiptaskuldum og að fradregnum sjoðum
og bankamnstæðum, sbr. 7. gr. laga nr. 123/2015, um opmber fjarmaL
FjármáLastefna % af VLF.......... ... -1,0 -0,8 -0,6 -0,4 -0,2
Frávik % af VLF...................... ... -0,4 -0,2 -0,1 0,0 0,0
I Stjórnarráð íslands
I Fjármála- og efnahagsráðuneytið
Samanburður við tölusett skilyrði (fjármálareglur)
Fjármálaregla
1. Afkomuregla
a. Heildarjöfnuður hins
opinbera yfir fimm ára tímabíl
skal ávallt vera jákvaeður.
Skorður Skilyrði uppfyllt?
Fyrsta 5 ára tímabilið eftir að
reglurnar taka aftur gildi er
2026-2030 og skal
heildarjöfnuður þess tímabils
vera jákvæður.
Samkvæmt áaetluninni er uppsafnaður halli á
heildarafkomu hins opinbera árin 2026-2029
um 0,8% af VLF ársins 2029. Síðasta ár
reglunnar naer út fyrir tímabil áaetlunarinnar
en til þess að uppfylla skilyrðið mun afkoma
hins opinbera þurfa að vera jákvaeð sem því
nemur árið 2030 og batna þannig frá árinu
2029 um svipað umfang og milli áranna 2024
og 2025.
b. Árlegur halli á heildarjöfnuði
skal ekkí vera meiri en 2,5% af
VLF.
2. Skuldaregla
Heildarskuldir hins opinbera, að
frátöldum
lífeyrisskuldbindingum og
viðskiptaskuldum og að
frádregnum sjóðum og
bankainnstaeðum, séu laegri en
sem nemur 30% af VLF.
3. Skuldalaekkunarregla
Séu skuldir umfram hámark
skuldareglu skulu þaer laekka
um a.m.k. 5% af því sem ber í
milli heildarskulda og
skuldahámarks, sbr. 2. tL, að
meðaltali árlega á hverju
þriggja ára tímabili.
Árlegur halli á heildarjöfnuð
árin 2026-2029 má ekki vera
meíri en 2,5% af VLF.
Skuldir hins opinbera skv.
skuldareglu skulu ekki vera
umfram 30% af VLF í árslok
2026-2029.
Skuldir hins opinbera skv.
skuldareglu skulu laekka um
a.m.k. 1,2% af VLF á árunum
2027-2029.
Áaetlaður halli hins opinbera er 0,6% af VLF
árið 2026 en gert er ráð fyrir afgangi árið
2029.
Skuldir hins opinbera eru umfram 30% árin
2026-2029. Við slíkar aðstaeður virkjast X
ákvaeði skuldalaekkunarreglu, sbr. 3. tl. og þá
fyrst frá og með árinu 2027.
SkuLdir hins opinbera skv. skuldareglu laekka
um 1,2% af VLF á árunum 2027-2029.
Fjármálareglu r
taka aftur giLdi
2026
FjármálaáætLunin uppfyllir
töLuLegar regLur Laga um
opinber fjármáL frá þeim
tíma.
I Stjórnarráð íslands
I Fjármála- og efnahagsráðuneytið
Innleiðing fjármálareglna á ný
StöðugLeikaregla gæti hentað betur en afkomuregta
Stöðugleikaregla stuðlar að bæði sjálfbærni og stöðugleika
Lands-
framleiðsla
og útgjöld
Ár
I Stjórnarráð íslands
I Fjármála- og efnahagsráðuneytið
Fjármál ríkissjóðs
I Stjórnarráð íslands
I Fjármála- og efnahagsráðuneytið
LeiðarLjós í fjármálum ríkissjóðs
■ LeiðarLjós fjármálaáætíunarinnar er að tryggð verði viðunandi lækkun skulda sem
samræmist markmiðum giLdandi fjármátastefnu og töíulegum fjármátareglum laga
um opinber fjármáL
■ TiL þess að svo geti orðið þarf frumjöfnuðurinn að batna á tímabilinu og
heiLdarjöfnuður ríkisfjármála að verða jákvæður á ný. Afkoma ríkissjóðs stuðlar þá
að lækkun skulda samhliða því sem afkomubatinn vinnur gegn verðbóLguþrýstingi.
■ Bati i afkomu ríkissjóðs verður tryggður með því að halda aftur af útgjaldavexti og
er í forsendum áætíunarinnar að jafnaði gert ráð fyrir um 4% nafnaukningu
heiLdarútgjaLda á ári.
I Stjórnarráð íslands
I Fjármála- og efnahagsráðuneytið
Horfur í ár sambærilegar og í fjárlögum
Áfram er gert ráð fyrir að heiLdarjöfnuður í ár verði 1,1% af VLF Líkt og gert var ráð fyrir
í fjárlögum ársins 2024.
Afkomuhorfur ríkissjóðs eru nær óbreyttar frá áætlun fjárlaga 2024
Heildar- og frumjöfnuður ríkissjóðs, % afVLF
Afkomuhorfur í
ár nær óbreyttar
þrátt fyri r
aðkomu að
kjarasamningum
einkum v. hærri
tekna
■ Heildarjöfnuðu r
2019 2020 2021 2022 2023 2024 2024
Brb. Fjárlög Fjármála-
(des. 23) áætlun
Frumjöfnuður
I Stjórnarráð íslands
I Fjármála- og efnahagsráðuneytið
Frumjöfnuður ríkissjóðs batnar umtalsvert
HeiLdarjöfnuði er náð 2028 og verður jákvæður um 0,3% af VLF 2029. Skuldir Lækka
undir Lok tímabiLsins og þannig verður tryggt að skuLdir hins opinbera uppfyLli
skuLdaLækkunarregLu Laga um opinber fjármáL
Afkoma ríkissjóðs batnar áfram
Afkoma ríkissjóðs, % af VLF
■Heildarjöfnuður ■ Frumjöfnuður
Skuldir ríkissjóðs eru stöðugar sem hlutfall af VLF og fara lækkandi
undir lok tímabilsins
% afVLF
40 FjármálaáætLun
lllllllllll
2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029
■ Skuldir ríkissjóðs skv. fjármáiaregiu
* HeiLdarskuLdir, að frátöLdum LífeyrisskuLdbindingum og viðskiptaskuidum og að
frádregnum sjóðum og bankainnstæðum, sbr. 7. gr. Laga nr. 123/2015, um opinber fjármáL.
I Stjórnarráð íslands
I Fjármála- og efnahagsráðuneytið
Haldið aftur af útgjaldavexti
Hóftegur útgjaídavöxtur á tímabiLi áætlunarinnar tryggir að útgjaLdastig ríkissjóðs
verður aftur í námunda við það sem var fyrir faraLdur - það drífur batnandi afkomu.
Stefnumörkun um að halda aftur af útgjaldavexti skilar bættri afkomu ríkissjóðs
% afVLF
HeiLdargjöLd HeiLdartekjur
37
36
35
34
33
32
31
30
29
28
2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029
Á tímabili
áætlunarinnar ná
útgjöld fyrra stigi
á ný, í hlutfalli við
landsframleiðslu
I Stjórnarráð íslands
I Fjármála- og efnahagsráðuneytið
Aætluð afkoma ríkissjóðs
Þjóðhagsgrunnur, ma.kr.
Áætl.
2024
Áætl.
2025
Áætl.
2026
Áætl.
2027
Áætl.
2028
Áætl.
2029
Frumtekjur..................................................................... ... 1.324,3 1.406,5 1.479,1 1.557,8 1.628,3 1.706,5
Frumgjöld....................................................................... ... 1.302,5 1.365,9 1.427,5 1.490,7 1.545,5 1.605,0
Frumjöfnuður.............................................................. .... 21,8 40,6 51,6 67,1 82,8 101,5
% af VLF.................................................................... ... 0,5 0,8 1,0 1,2 1,5 1,7
Vaxtatekjur.................................................................... ... 43,1 39,5 35,2 35,8 39,4 41,2
Vaxtagjöld...................................................................... ... 114,2 104,8 107,9 111,9 119,7 122,6
þar af gjaLdfærðir vextir....................................... ... 59,3 63,3 71,8 79,1 87,5 90,8
þar af verðbætur..................................................... ... 36,5 22,9 17,6 14,5 14,1 13,8
þar af reiknaðir vextir á LífeyrisskuLdb.............. ... 18,4 18,6 18,5 18,3 18,1 18,0
Fjármagnsjöfnuður................................................... .... -71,1 -65,3 -72,7 -76,1 -80,3 -81,4
% af VLF.................................................................... ... -1,6 -1,4 -1,4 -1,4 -1,4 -1,4
Heildartekjur................................................................ ... 1.367,4 1.446,0 1.514,3 1.593,6 1.667,7 1.747,7
Heildarútgjöld.............................................................. ... 1.416,7 1.470,7 1.535,4 1.602,6 1.665,2 1.727,6
HeiLdarjöfnuður.......................................................... ... -49,3 -24,7 -21,1 -9,0 2,5 20,1
% af VLF.................................................................... ... -1,1 -0,5 -0,4 -0,2 0,0 0,3
Þar af tekjuráðstafanir, uppsöfnuð áhrif............. - 0,0 4,5 9,0 9,0 9,0
Þar af útgjaLdaráðstafanir, uppsöfnuð áhrif....... ... ■ 9,0 13,5 18,0 18,0 18,0
Þar af ráðstafanir, uppsöfnuð áhrif.................. ... - 9,0 18,0 27,0 27,0 27,0
% af VLF.................................................................... ... ■ 0,2 0,4 0,5 0,5 0,5
■ Afkoma ríkissjóðs batnar umtalsvert á næsta ári þar
sem frumjöfnuður batnar og vaxtagjöld Lækka v.
Lægri verðbóta. Heildarafkoma verður þá í haLla um
0,5% af VLF.
■ Frumjöfnuður batnar árin þar á eftir á meðan
vaxtajöfnuður er stöðugur og batnar heiLdarafkoman
því þannig að hún verði í jöfnuði 2028 og jákvæð í
ársLok 2029.
■ Áfram er gert ráð fyrir afkomubætandi ráðstöfunum
9 ma.kr. á ári í þrjú ár þ.e. T1 ma.kr. uppsafnað árin
2025-2027.
I Stjórnarráð íslands
I Fjármála- og efnahagsráðuneytið
Samanburður við gildandi fjármálaáætlun 2024-2028
(br. frá gildandi áætlun) ■ Frumjöfnuður batnar um 9 ma.kr. að jafnaði á ári
Þjóðhagsgrunnur, ma.kr.
Áætl.
2024
Áætl.
2025
ÁætL.
2026
Áætl.
2027
Áætl.
2028
Frumtekjur............................................. .......... 26,3 28,9 35,0 43,8 42,4
Frumgjöld............................................... .......... 18,0 10,3 27,7 42,0 32,7
Frumjöfnuður...................................... .......... 8,3 18,6 7,3 1,8 9,7
% afVLF........................................................ 0,2 0,4 0,2 0,0 0,2
Vaxtatekjur............................................ ........... 8,0 9,4 5,9 3,2 4,4
Vaxtagjötó.............................................. ........... 17,3 14,3 14,4 13,9 15,8
Fjármagnsjöfnuður........................... .......... -9,3 -4,9 -8,5 -10,7 -11,4
% afVLF........................................................ -0,2 -0,1 -0,2 -0,2 -0,2
HeiLdartekju r.................................................... 34,3 38,3 40,9 47,0 46,8
HeiLdarútgjöld....................................... ........... 35,3 24,6 42,1 55,9 48,5
HeiLdarjöfnuður................................. ........... -1,0 13,7 -1,2 -8,9 -1,7
% afVLF........................................................ 0,0 0,3 0,0 -0,2 0,0
■
hverju yfir tímabiLið
Endurskoðun hagvaxtar árin 2022-2023 Leiddi til
hækkunar nafnverðs Landsframleiðstu frá fyrri
áætíun. Af þeim sökum Lækka frumútgjöLd í
hLutfaLLi við VLF og frumtekjur standa nokkurn
veginn í stað þótt bæði vaxi að nafnvirði.
■ Á móti vegur að vaxtagjöld eru hærri vegna hærra
vaxtastigs og heildarafkoman því Lítið breytt.
I Stjórnarráð íslands
I Fjármála- og efnahagsráðuneytið
Fjármál sveitarfélaga
I Stjórnarráð íslands
I Fjármála- og efnahagsráðuneytið
SveitarféLög og ýmsar lykiLstærðir
■ SveitarféLög eru nú 64 taLsins, en þeim fækkaði um fimm að aftoknum
sveitarstjórnarkosningum á síðasta ári.
■ Þau fara með tæpíega 30% af opinberum útgjöldum, en fjöldi stöðugilda var um 25
þúsund hjá sveitarfélögum og fyrirtækjum þeirra árið 2022 (en rífLega 20 þúsund
hjá ríkinu).
■ Skipting íbúa sveitarfélaga eftir þéttbýLisstöðum er skv. Hagstofu ísLands þannig
að 63% Landsmanna búa á höfuðborgarsvæðinu, tæpíega 6% í Reykjanesbæ og um
5% á Akureyri og nágrenni, en þetta eru tveir næststærstu þéttbýLisstaðirnir.
I Stjórnarráð íslands
I Fjármála- og efnahagsráðuneytið
Rekstur sveitarfélaga batnar
Samkvæmt bráðabirgðauppgjöri 2023 nam afkomuhaLli sveitarfélaga 1% af VLF. Gert er ráð fyrir
að afkoman batni, en verði þó í halLa aht tímabiLið sem muni nema um 0,2% af VLF á síðustu
árum. Fjárfestingarstig áætlað við langtímameðaltal á tímabiLinu.
Afkoma sveitarfélaga batnar en verður þó í halla á tímabilinu
Afkoma sveitarfélaga, % af VLF
0,5
0,0
-0,5
-1,0
-1,5
Ull>
2024 2025 2026 2027 2028 2029
Frumjöfnuður
Afkomuhorfur
Lakari en í
fyrri áætlun
v. verðbóta
2019 2020 2021 2022 2023
■ Heildarjöfnuður
I Stjórnarráð íslands
I Fjármála- og efnahagsráðuneytið
Skuldir fara lækkandi 2025-2029
SkuLdir Lækka úr 6,9% af VLF í 6,2% af VLF á tímabiLi fjármátáætlunar og eru vet innan
markmið fjármátastefnu.
Skuldir sveitarfélaga sem hlutfall af VLF fara lækkandi á tímabili fjármálaáætlunar
Skuldaþróun sambærilegfyrri fjármálaáætlun
8 Fjármálaáætlun
lllllllllll
2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029
■ SkuLdir sveitarféLaga skv. fjármáLaregLu
I Stjórnarráð íslands
I Fjármála- og efnahagsráðuneytið
Samstæðuuppgjör ríkissjóðs og
fjármál opinberra aðila í heild
I Stjórnarráð íslands
I Fjármála- og efnahagsráðuneytið
Samstæðuyfirlit A-hLuta ríkissjóðs í heild
A-hluti samstæða ■
A1
Starfsemi sem er
einkanlega
fjármögnuð með
skatttekjum,
lögbundnum
þjónustutekjum og
framlögum.
A2
Starfsemi Lána- og
fjárfesti ngarsjóða
og önnur starfsemi
sem er rekin undir
stjórn ríkisins, og
stendur undir sér
með sölu á vöru og
þjónustu, Leigu og
lánastarfsemi.
A3
Starfsemi
hlutafélaga sem eru
að meirihLuta í eigu
ríkissjóðs en sinna
hlutverkum á sviði
opinberrar þjónustu
samkvæmt
alþjóðlegum
hagskýrsLustöðLum.
í Lok árs 2021 var 50. gr. laga um opinber
fjármál, um starfsemi og verkefni ríkisins,
breytt með skiptingu A-hLuta í A1-, A2- og
A3-hluta (Lög um breytingu á ýmsum
lögum vegna fjárLaga fyrir árið 2022, nr.
131/2021).
■ FjaLLað er um flokkun ríkisaðiLa i viðauka
1 í greinargerð fjármáLaáætlunar,
I Stjórnarráð íslands
I Fjármála- og efnahagsráðuneytið
Samstæðuyfirlit A-hluta ríkissjóðs
Rekstraryfi rLit A1-
hLuta ríkissjóds
•Samsvarandi og 1. gr.
fjárLaga
Áhrif A2- og A3-hLuta
á samstæðuuppgjör
•Tekjur, gjöLd og afkoma
Samstæduuppgjör A-
hLuta í heiLd
Rekstra ryfi rlit AI-hLuta
ríkissjóðs þ.e. tekjur og
gjöLd eru í töfLu í þátL.
um fjármáLaáætLun og
töfLu 2 í töfLuviðauka
A2- og A3-hLuta
ríkissjóðs er Leiðrétt
fyrir innbyrðis færsLum
KafLi 3.2.5 í greinargerð
fjármáLaáætLunar
•Samstæðuuppgjör
Leggur þetta tvennt
saman
•Birtí töfLu 11 í
töfLuviðaauka
Afkoma A2- og AJhluta rikissjóðs ogáhrlf A2 og A3-hluta ríkissjóðs á
samstæðuyfírlit A-hluta ríkissjóds 1 heild
Þetta yfirLit er
samanburðarhæft við
rekstraryfi rLit á vef
Hagstofu
I Stjórnarráð íslands
I Fjármála- og efnahagsráðuneytið
Afkoma A2- og A3-hluta ríkissjóðs og áhrif A2- og A3-hluta ríkissjóðs á
samstæðuyfirlit A-hluta ríkissjóðs í heild
ma.kr. 2024 2025 2026 2027 2028 2029
I. Áætluð afkoma A2- og A3-hLuta ríkissjóðs
Frumtekjur........... ...................... 74,0 85,5 93,2 89,6 89,2 89,7
Fru mgjöld............. ...................... 131,1 80,3 86,8 82,6 81,5 81,5
Frumjöfnuður......... ...................... -57,1 5,2 6,4 7,0 7,7 8,2
Vaxtatekjur........... ..................... 54,4 40,6 34,2 32,2 30,7 31,8
Vaxtagjöld................................... 80,4 63,4 55,9 52,4 50,5 52,8
Fjármagnsjöfnuður ...................... -26,0 -22,9 -21,7 -20,2 -19,9 -21,0
Heddartekjur....... ..................... 128,4 126,1 127,4 121,8 119,9 121,5
Heild argjöLd......... ..................... 211,5 143,8 142,8 135,0 132,1 134,3
Heildarjöfnuður.... ...................... -83,1 -17,6 -15,3 -13,2 -12,2 -12,8
II. Innbyrðis færslur gagnvart A1-hluta ríkissjóðs
Frumtekjur........... ...................... -36,0 -45,2 -50,6 -44,9 -42,1 -40,6
Frumgjöld............. ...................... -36,0 -45,2 -50,6 -44,9 -42,1 -40,6
Frumjöfnuður......... ...................... 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0
Vaxtatekjur........... ..................... -46,6 -39,6 -36,8 -36,2 -35,5 -36,2
Vaxtagjöld................................... -46,6 -39,6 -36,8 -36,2 -35,5 -36,2
Fjármagnsjöfnuður ...................... 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0
HeiLd artekj u r....... ..................... -82,6 -84,8 -87,4 -81,2 -77,6 -76,8
HeiLd argjöLd......... ..................... -82,6 -84,8 -87,4 -81,2 -77,6 -76,8
HeiLdarjöfnuður.... ...................... 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0
IIL Áhrif á samstæðuyfirlit A-hluta ríkissjóðs í heild
Frumtekjur........... ...................... 38,0 40,3 42,6 44,7 47,1 49,1
Fru mgjöLd............. ...................... 95,1 35,1 36,2 37,7 39,5 41,0
Frumjöfnuður......... ...................... -57,1 5,2 6,4 7,0 7,7 8,2
Vaxtatekjur........... ..................... 7,8 1,0 -2,6 -4,0 -4,8 -4,4
Vaxtagjöld................................... 33,9 23,9 19,2 16,2 15,0 16,6
Fjármagnsjöfnuður ...................... -26,0 -22,9 -21,7 -20,2 -19,9 -21,0
HeiLd artekj u r....... ..................... 45,8 41,4 40,0 40,6 42,3 44,7
HeiLd argjöLd......... ..................... 128,9 59,0 55,4 53,8 54,5 57,6
HeiLdarjöfnuður.... ...................... -83,1 -17,6 -15,3 -13,2 -12,2 -12,8
Afkoma A2- og A3-hluta er í
haha á tímabiLinu
■ Afkoma aðiLa í A2-hLuta og A3-hLuta eru áætluð í haLla
um 13-18 ma.kr. á ári (utan 2024 þar sem halLi er
áætLaður 83 ma.kr. m.a. vegna fjárfestinga í
íbúðarhúsnæði í Grindavík)
■ Umfang tekna og gjaLda þessara aðila er um 90 ma.kr.
á ári, en um heLmingur er vegna innbyrðis færsLna
gagnvart A1-hLuta ríkissjóðs og er því dregið frá í
samstæðuuppgjöri.
■ TiL innbyrðis færslna teLjast m.a. framlög úr A1 -hLuta til
aðila í A2- og A3-hLuta og vaxtagreiðslur vegna veittra
lána miLLi þessara aðiLa.
I Stjórnarráð íslands
I Fjármála- og efnahagsráðuneytið
FjármáL opinberra fyrirtækja
(ríkis og sveitarfélaga)
Lykiltölur fyrirtækja hins opinbera ■
ma.kr.
ÁætLun
2024
ÁætLun
2025
Áætlun
2026
Áætiun
2027
Áætiun
2028
Áætiun
2029
Hei Ldartekj u r....................................... ......... 443 465 487 508 490 515
Rekstra rgjöLd...................................... ......... 385 400 416 432 420 440
Rekstrarafkoma.......................... ........ 58 65 70 77 71 75
Fjá rfesti ng............................................. ......... 137 82 117 86 68 62
Heildarafkoma............................ ........ -79 -17 -47 -10 2 13
Staða í árslok:
EfnisLegar eignir................................. ......... 1.850 1.943 2.096 2.218 2.118 2.212
Peningategar eignir.......................... ......... 140 138 133 144 136 149
HeiLdarskuLdir1................................... ......... 916 960 1.044 1.124 1.048 1.098
Hrein eign............................................ 1.074 1.122 1.185 1.239 1.206 1.263
H rein eign % af VLF............................... 24 23 23 23 21 21
HeiLdarskuLdir % af VLF............. ......... 20 20 20 21 19 18
Heitdarafkoma % af VLF............ ......... -1,7 -0,4 -0,9 -0,2 0,0 0,2
1 BrúttóskuLdir aö meðtöLdum LífeyrisskuLdbindingum og viðskiptaskuldum.
■
TiL opinberra fyrirtækja teLjast fyrirtæki og
rekstraraðiLar sem eru að háLfu eða meirihLuta í eigu
hins opinbera en það eru aðiLar sem teLjast til A3-
hLuta, B-hluta eða C-hluta ríkissjóðs eða A-hluta
sveitarfélaga sbr. 50. gr. laga um opinber fjármál.
Áætluð heildarafkoma fyrirtækja hins opinbera bendir
tiL þess að afkoma þeirra verði neikvæð um 1,7% af
VLF á yfirstandandi ári en hún batni undir Lok tímabiLs
og verði jákvæð sem nemur 0,2% af VLF.
I Stjórnarráð íslands
I Fjármála-og efnahagsráðuneytið
Lykiltölur fjármála opinberra aðila í heild
Opinberir adilar í heild
(Ríki, sveitarfélög og fyrirtæki þeirra)
1 Ráðstafanir að teknu tiLUti til lækkunar vaxtagjatda vegna lægri Lántöku.
2 BrúttóskuLdir að meðtötdum LífeyrisskuLdbindingum og viðskiptaskuldum.
ma.kr.
ÁætLun
2024
ÁætLun
2025
Áætlun
2026
ÁætLun
2027
ÁætLun
2028
ÁætLun
2029
HeiLda rtekjur.................................................. ..... 2.341 2.474 2.590 2.719 2.806 2.944
Rekstrargjöld....................................................... 2.305 2.394 2.501 2.608 2.697 2.817
Rekstrarafkoma........................................... ...... 35 80 90 111 110 127
Fjárfesting....................................................... ...... 195 151 187 167 146 139
HeiLdarafkoma............................................. ...... -159 -70 -98 -56 -36 -12
Ráðstafanir, uppsöfnuð áhrif1.............. ..... 0 9 19 30 32 34
HeiLdarafkoma með ráðstöfunum....... ..... -159 -61 -78 -26 -4 21
Staða í árslok:
EfnisLegar eignir............................................ ..... 4.523 4.702 4.928 5.122 5.094 5.263
Peningategar eignir............................................ 1.416 1.349 1.338 1.354 1.310 1.295
HeiLdarskuLdi r2.............................................. ...... 4.231 4.348 4.541 4.729 4.727 4.865
Hrein eign...................................................... ...... 1.707 1.702 1.725 1.747 1.678 1.692
Hrein eign % af VLF................................. ..... 38 35 34 33 30 28
HeiLdarskuLdir % af VLF......................... ...... 93 90 89 88 84 82
Heitdarafkoma % af VLF........................ ..... -3,5 -1,3 -1,5 -0,5 -0,1 0,4
■ A1-hLuti ríkissjóðs, A-hLuti sveitarféiaga og fjármál
opinberra fyrirtækja (ríkis og sveitarfélaga) - sbr.
fyrsta taflan í þátl. um fjármálaáætlun.
■ Fjármáiaáætiun gerir ráð fyrir samanlögð
heildarafkoma opinberra aðiLa í heiLd verði í haLLa
sem nemur 3,5% af VLF á þessu ári, en að afkoman
batni á næstu árum og verði orðin jákvæð um 0,4% af
VLF árið 2029.
Stjórnarráð íslands
Fjármála- og efnahagsráðuneytið