Nefndasvið Alþingis
Atvinnuveganefnd
Alþingi við Austurvöll
101 Reykjavík
Reykjavík 25. júní 2020
Umsögn Samtaka ferðaþjónustunnar - SAF um frumvarp til laga um breytingu á lögum um
pakkaferðir og samtengda ferðatilhögun og lögum um ríkisábyrgðir (Ferðaábyrgðasjóður).
Frumvarpið mælir fyrir um að stofnaður verði svokallaður Ferðaábyrgðasjóður til að bregaðst við
neikvæðum áhrifum heimsfaraldurs kórónuveiru á starfsemi skipuleggjanda eða smásala og tryggja
hagsmuni neytenda. Sjóðurinn verður í vörslu Ferðamálastofu en ríkissjóður ber ábyrgð á skuldbindingum
sjóðsins.
SAF telja að í frumvarpinu sé í megindráttum komið til móts við vanda ferðaskrifstofa og neytenda í þessu
máli. Samþykkt frumvarpsins mun hjálpa ferðaskrifstofum sem eiga í miklum rekstrarvanda og koma í
veg fyrir rekstrarstöðvanir og/eða gjaldþrot fyrirtækja sem ljóst er að raungerast verði frumvarpið ekki að
lögum fyrir þinglok.
SAF lýsa því ánægju með frumvarpið en benda jafnframt á eftirfarandi:
1. Tímabilið
Frumvarpið á að gilda fyrir pakkaferð sem átti að koma til framkvæmdar á tímabilinu 12. mars til og með
30. júní 2020. Ljóst er að fjöldi ferða mun raskast eftir 30. júní nk. enda eru og verða ferðatakmarkanir
áfram í mörgum löndum.
Tímabilið þarf því að haldast í hendur við hvenær öllum ferðatakmörkunum verður aflétt hér á landi.
Íslensk stjórnvöld hafa innleitt ferðatakmarkanir á ytri landamærum Schengan svæðisins í samræmi við
tilmæli leiðtogaráðs Evrópusambandsins. Núverandi ferðatakmörkun gildir til 1. júlí nk. og ef það tímabil
verður framlengd þá væri eðlilegt að framlengja þetta tímabil. Nýlega kom t.d. í ljós að takmarkanir á
ferðum til Íslands munu enn gilda gagnvart ferðamönnum frá Bandaríkjunum (og fleiri ríkjum) eftir 1.
júlí nk. vegna tilmæla ESB varðandi sameiginleg ytri landamæri Schengen svæðisins. Þetta mun
óhjákvæmilega leiða til þess að endurgreiðslukröfur verði til hjá fyrirtækjum gagnvart ferðamönnum frá
Bandaríkjunum eftir að tímabilinu lýkur skv. frumvarpinu.
Í loka málsl. 2. mgr. 1. gr. frumvarpsins kemur fram heimild fyrir ráðherra að framlengja tímabilið með
reglugerð. SAF undirstrika mikilvægi þess að ráðherra nýti sér þá heimild ef um áframhaldandi raskanir
eða ferðatakmarkanir verða fyrir hendi.
2. Endurgreiðslur
Í greinargerð með frumvarpinu kemur fram að ríkissjóður leggi Ferðaábyrgðarsjóði til stofnfé og að það
sé mikilvægt að gæta hagsmuna sjóðsins og ríkissjóðs enda sé tilgangur frumvarpsins að veita
skipuleggjendum og smásölum lán á hagstæðum kjörum til að standa við lögbundnar skyldur sínar
gagnvart ferðamönnum.
Samtök ferðaþjonustunnar ▼ Borgartuni 35,105 Reykjavík ▼ 511 8000 * saf@saf.is * www.saf.is
mailto:saf@saf.is
http://www.saf.is
Í 7. mgr. 1. gr. frumvarpsins kemur fram að lánið stofnast á hendur viðkomandi skipuleggjanda eða
smásala þegar sjóðurinn hefur greitt fjárhæðina sem um ræðir og að kröfuna, lánið, skuli endurgreiða til
baka á allt að sex árum. Í framhaldinu kemur fram að komi til vanefnda megi gera fjárnám án
undangengins dóms eða sáttar, ásamt vöxtum, dráttarvöxtum og kostnaði.
SAF leggja til að endurgreiðslutíminn verði lengdur í átta ár enda er ljóst að mjög brött brekka er
framundan við endurreisn margra fyrirtækja sem falla undir frumvarpið. Möguleiki á lengri
endurgreiðslutíma getur verið mikilvægur í ljósi þess að sbr. eðli ferðaskrifstofureksturs eru beinar tekjur
fyrirtækjanna iðulega lágt hlutfall a f heildarveltu þeirra.
Í samhengi við ofangreinda tillögu um lengdan hámarks endurgreiðslutíma benda SAF á að skynsamlegt
sé fyrir alla aðila að jákvæðir hvatar til hraðari uppgreiðslu lánanna verði til staðar fyrir ferðaskrifstofur,
t.d. uppgreiðsluafsláttur sem lækkar eftir því sem lánstíminn líður.
3. Upphafsdagur endurgreiðslna
Í frumvarpinu er ekki fjallað um tilhögun endurgreiðslna heldur er í 11. mgr. 1. gr. mælt fyrir um
reglugerðarheimild ráðherra til að kveða nánar um framkvæmd frumvarpsins.
SAF leggja áherslu á að við nánari útfærslu verði endurgreiðslur látnar hefjast í fyrsta lagi haustið 2021,
enda er fyrirséð að lausafjárvandi ferðaþjónustufyrirtækja muni verða mikill næstu 12 mánuði hið
minnsta. Með því að festa fyrsta endurgreiðsludag að hausti 2021 gefst fyrirtækjum tækifæri til að nýta
sumarið 2021 til tekjuöflunar sem byggt geti undir endurgreiðslu lána.
SAF ítreka ánægju með að fram sé komið frumvarp sem leiðir til lausna í kröfum neytenda
gagnvart ferðaskrifstofum og komi í veg fyrir innlögn leyfa, rekstrarstöðvanir og gjaldþrot
margra fyrirtækja.
Fulltrúar SAF eru tilbúnir að koma á fund nefndarinnar til að fara yfir efnisatriði umsagnarinnar
og eins ef frekari upplýsinga er óskað.
Virðingarfyllst,
f.h. SAF - Samtaka ferðaþjónustunnar
Jóhannes Þór Skúlason
framkvæmdastjóri