'W S RÍKISSKATTSTJÓRl Laugavegi 166 - 150 Reykjavík - Sími 442 1000 Fax 442 1999 - www.rsk.is - rsk@ rsk.is
Nefndasvið Alþingis
Austurstræti 8-10
101 Reykjavík
Reykjavík, 19.6.2020
Tilvísun: 20200606271
Kt. 420169-3889
Umsögn ríkisskattstjóra um fraumvarp til laga um breytingu á lögum um húsnæðismál,
nr. 44/1998 (hlutdeildarlán) - 926. mál, þskj. 1662
Ríkisskattstjóri hefur þann 15. júní sl. móttekið tölvupóst þar sem embættinu er gefinn kostur
á að veita umsögn um ofangreint þingmál. Telur ríkisskattstjóri tilefni til eftirfarandi
athugasemdir við frumvarpið eins og það liggur fyrir:
Ríkisskattstjóri bendir á að samkvæmt 7. gr. laga nr. 90/2003 teljast til skattskyldra tekna hvers
konar gæði, arður, laun og hagnaður sem skattaðila hlotnast og metin verða til peningaverðs
og skiptir ekki máli hvaðan þær stafa eða í hvaða formi þær eru, nema sérstaklega sé kveðið á
um undantekningar eða takmarkanir á því.
í skattmati vegna tekna manna tekjuárið 2020, sbr. auglýsingu nr. 1223/2019 í
Stjórnartíðindum, segir almennt um mat á hlunnindum að telja beri til tekna hvers konar gæði
sem mönnum hlotnist og metin verði til peningaverðs og skipti þá ekki máli hvaðan þau stafi
eða í hvaða formi þau séu. Þau gæði og hlunnindi sem ekki verði í krónum talin skuli meta til
peningaverðs og telja þau til tekna á því verði. Miða skal við gangverð eða markaðsverð á
hverjum tíma nema sérstakt tekjumat gildi.
Fjallað er um lán frá launagreiðanda, eða fyrir milligöngu hans, í kafla 2.10 í nefndum
skattmatsreglum. Þar segir að e f vextir a f láni séu lægri en vextir sem birtir eru a f Seðlabanka
íslands í samræmi við 10. gr. laga nr. 38/2001, um vexti og verðtryggingu, skuli telja
mismuninn til skattskyldra tekna launamannsins. Telja verður líklegt að stuðst yrði við þessa
sömu reglu við mat á því hvort og þá hvernig telja bæri til skattskyldra tekna hlunnindi af því
að fá lán frá óskyldum aðila, án þess að greiða a f því markaðsvexti.
Að framangreindu virtu telur ríkisskattstjóri að taka þurfi afdráttarlaust fram að vaxtaleysi sem
kveðið er á um í frumvarpinu skapi ekki skattskyldu hjá þeim sem nýtur. Verður að telja þetta
enn frekar nauðsynlegt þar sem jafnframt er kveðið á um í frumvarpinu að greiða skuli vexti ef
sá sem fengið hefur hlutdeildarlán verður í framtíðinni tekjuhærri en þegar lánið var samþykkt.
Þá bendir ríkisskattstjóri á að skilyrði 7. tölul. 1. mgr. b. liðar 2. gr. frumvarpsins snerta úrræði
samkvæmt lögum nr. 111/2016, um stuðning til kaupa á fyrstu íbúð, sbr. og um fjöllun í
greinargerð. Samkvæmt 2. mgr. 2. gr. síðarnefndu laganna er eitt skilyrða úttektar á
séreignarsparnaði að rétthafi hafi ekki áður átt íbúð. Úrræðin í frumvarpi því sem hér um raeðir
gera hins vegar ráð fyrir að til „fyrstu kaupenda“ teljist þeir sem ekki hafa átt fasteign síðastliðin
fimm ár. Ríkisskattstjóri telur nauðsynlegt að taka á þessu misræmi með eftirfarandi breytingu
á 7. tölul. frumvarpsins, þ.e. að hann verði svohljóðandi:
http://www.rsk.is
mailto:rsk@rsk.is
RÍKISSKATTSTJÓRI
„ Umsœkjandi skal verja skattfrjálsri ráðstöfun séreignarsparnaðar til lækkunar
höfuðstóls fasteignaláns á fyrsta veðrétti, enda uppfylli hann skilyrði laga nr. 111/2016,
um stuðning til kaupa á fyrstu íbúð. “
Jafnframt þykir rétt að benda á að ekki verður séð hver eigi að hafa eftirlit með því að skilyrði
7. tölul. b. liðar 2. gr. frumvarpsins séu uppfyllt. Þá vakna einnig spurningar um það hver og
hvernig eigi að fylgjast með því hvort hlutdeildarlánshafi hækki í tekjum og eigi þar með að
greiða vexti a f láninu, sbr. c. liður 2. gr. frumvarpsins. Jafnframt má velta því upp hvort
nauðsynlegt hefði verið að kveða á um hvemig með skuli fara í þeim tilvikum að lánshafar eru
fleiri en einn en skilja síðar að skiptum og annar vill halda húsnæðinu.
Að öðru leyti en að framan greinir gerir ríkisskattstjóri ekki athugasemdir við efni
frumvarpsins.
Virðingarfyllst,
f. h. ríkisskattstjóra
Ingvar J. Rögnvaldsson Elín Alma Arthursdóttir