HORNAFJÖRÐUR
Sveitarfélagið
Alþingi
Kirkjustræti
101 Reykjavík
Hornafirði, 22. maí 2020
nr. erindis 202005044 BB
Málefni: Umsögn við frumvarpi til laga um uppbyggingu og resktur fráveitna 776. má
Bæjarráð Sveitarfélagsins Hornafjarðar tók fyrir umsögn við frumvarpi til laga um
uppbyggingu og rekstur fráveitna.
Bæjarráð ítrekar og tekur undir umsögn Sambands íslenskra sveitarfélaga, sem er
neðangreind.
Frumvarpið felur í sér að á árunum 2020-2030 verði veitt framlag úr ríkissjóði sem nemur
hlutdeild í kostnaði við fráveituframkvæmdir á vegum fráveitna sveitarfélaga eftir því sem
nánar er ákveðið í fjárlögum. Um er að ræða verkefni sem Samband íslenskra
sveitarfélaga hefur mjög lengi kallað eftir.
Til grundvallar frumvarpinu liggur vinna starfshóps sem umhverfis- og auðlindaráðherra
skipaði á sl. ári og skilaði tillögum í janúar á þessu ári. Liggur því fyrir nokkuð skýr mynd af
umfangi fráveituframkvæmda sem unnt væri að ráðast í á næstu árum. Í undirbúningi er
frekari gagnaöflun þar sem kallað verður eftir upplýsingum frá öllum sveitarfélögum um
fyrirhugaðar framkvæmdir á næstu tíu árum. Mikilvægt er að framlag ríkisins samræmist
sem best uppsafnaðri þörf fyrir framkvæmdir.
Styrkhæfar fráveituframkvæmdir eru framkvæmdir við sniðræsi frá safnkerfum fráveitna,
hreinsivirki, dælustöðvar og útrásir. Jafnframt eru styrkhæfar framkvæmdir við hreinsun
ofanvatns, svo sem til að draga úr mengun af völdum örplasts.
Kostnaður við útboð, fjármagns- og lántökukostnaður og kaup á löndum og lóðum vegna
framkvæmda í fráveitumálum njóta ekki fjárstuðnings. Sama gildir um hefðbundið viðhald
og endurbætur á eldri kerfum. Þó eru endurbætur á eldri kerfum styrkhæfar sé markmið
“Almennt
Hajharbraut 27, 780 Hornafirði, kt. 590169-4639, sími 470 8000, fax 470 8001,hornafiordur@hornafiordur.is
http://www.hornafjordur.is/
https://www.stjornarradid.is/library/02-Rit--skyrslur-og-skrar/Fyrirkomulag%20stu%C3%B0nings%20r%C3%ADkisins%20vi%C3%B0%20sveitarf%C3%A9l%C3%B6g%20vegna%20fr%C3%A1veituframkv%C3%A6mda%20Jan%C3%BAar%202020.pdf
mailto:hornafiordur@hornafiordur.is
Sveitarfélagið
HORNAFJÖRÐUR
með þeim að uppfylla lög og reglugerðir. Gildissvið stuðnings er því í meginatriðum hið
sama og í fyrra átaki í fráveitumálum, sbr. lög nr. 53/1995.
Umfang framkvæmda og fyrirkomulag fjármögnunar
Í fyrrgreindri skýrslu starfshóps um fyrirkomulag stuðnings við fráveituframkvæmdir var
komist að þeirri niðurstöðu að heildarkostnaður við fráveituframkvæmdir sem falla undir
gildissvið frumvarpsins geti á næstu tíu árum numið um 15 milljörðum króna. Um 30% þess
kostnaðar fellur til á höfuðborgarsvæðinu, 50% á stærri þéttbýlisstöðum utan
höfuðborgarsvæðis og 20% á minni þéttbýlisstöðum.
Í skýrslu starfshópsins er einnig fjallað um mögulegar aðgerðir til að draga úr
örplastsmengun. Frekari rannsóknir þurfa að fara fram á skaðsemi örplasts en rannsóknir
sýna að bílaumferð er helsti orsakavaldurinn. Að áliti sambandsins er það fagnaðarefni að
í frumvarpinu er gert ráð fyrir mögulegum stuðningsaðgerðum til að fanga örplast með
hreinsun ofanvatns en möguleikar til að ráðast í slíkar úrbætur hljóta að ráðast af umfangi
stuðnings ríkisins.
Loks lagði starfshópurinn mat á mögulegan kostnað við nýtingu næringarefna úr seyru en
tekið er fram í skýrslunni að gera þurfi frekari rannsóknir á kostnaði og umhverfisávinningi
aukinnar skólphreinsunar. Möguleikar til þess að ráðast í framkvæmdir sem snúa að
slíkum úrbótum í frárennslismálum munu ráðast af umfangi stuðnings ríkisins, en þessum
framkvæmdum raðaði starfshópurinn í forgang 3 í sínum niðurstöðum.
Stuðningur ríkisins verður væntanlega nokkuð breytilegur líkt og í fyrra átaki eða á bilinu
15-30%, þar sem hlutfall stuðning mun ráðast af kostnaði á hvern íbúa í viðkomandi
sveitarfélagi. Vert er þó að hafa í huga að ef stuðningur ríkis er miðaður við fasta fjárhæð
á hverju ári getur stuðningur við einstakar framkvæmdir mögulega numið lægra hlutfalli,
þ.e.a.s. ef styrkhæfar framkvæmdir verða umfangsmeiri en gert er ráð fyrir.
Til að tryggja að stuðningur ríkisins nýtist sem best hefur Samband íslenskra sveitarfélaga
lagt áherslu á að umsóknarferli verði eins gegnsætt og fyrirsjáanleget og kostur er. Þannig
sér sambandið t.d. fyrir sér að styrkloforð geti náð til þriggja ára í senn þannig að
sveitarfélög geti skipulagt umfangsmeiri framkvæmdir í þeirri vissu að styrkur ríkisins
verði í samræmi við áætlanir.
Annað fyrirkomulag stuðnings sem nokkuð hefur verið rætt um er að sveitarfélög geti
sótt um endurgreiðslu virðisaukaskatts vegna fráveituframkvæmda. Slíkt fyrirkomulag
væri vissulega einfalt. Um það náðist hins vegar ekki sátt í starfshópnum eins og rakið er á
bls. 12 í skýrslu starfshópsins.
Lokaorð
Frumvarpið kemur fram á heppilegum tíma, þar sem nú er ákall um að ríki og sveitarfélög
ráðist í framkvæmdir til að sporna gegn atvinnuleysi. Jafnframt er um mikilvægt
umhverfismál að ræða sem ekki þolir frekari bið. Enginn vafi er á því að stuðningur ríkisins
við fráveituframkvæmdir mun leiða til þess að fleiri sveitarfélög treysti sér til þess að
ráðast í slíkar framkvæmdir á næstu misserum og árum.
Sambandið mælir eindregið með samþykkt frumvarpsins en hefur jafnframt fyrirvara um
að í fjármálaáætlun 2021-2025 verði gert ráð fyrir fjármagni sem nægir til þess að áform
um framkvæmdir nái fram að ganga.”
Hafnarbraut 27, 780 Hornafirði, kt. 590169-4639, sími 470 8000, fax 470 8001,hornafjordur@fornafjordur.is
http://www.hornafjordur.is/
https://www.althingi.is/lagas/nuna/1995053.html
mailto:hornafjordur@fornafjordur.is
9SveitarfélagiðHORNAFJÖRÐUR
Virðingarfyllst,
Bryndís Bjarnarson
Hafnarbraut 27, 780 Hornafirði, kt. 590169-4639, sími 470 8000, fax 470 8001,hornafjordur@hornafjordur.is
http://www.hornafjordur.is/
mailto:hornafjordur@hornafjordur.is