Alþingi
b.t.
Kirkjustræti
101 Reykjavík
Dags: 10. febrúar 2020
Málsnúmer: 2002003
Efni: Umsögn um 59. mál. Tillaga til þingsályktunar um utanvegaakstur og verndun
lands á hálendi Íslands
Vatnajökulsþjóðgarður fagnar því að aukin áhersla sé lögð á að stemma stigu við
utanvegaakstur á hálendinu og tillögu um starfshóp sem hafi það að markmiði. Innan
þjóðgarðsins er mikil áhersla lögð á fræðslu til gesta til að koma í veg fyrir slíka ferðahegðun,
annars vegar með upplýsingum í formi skilta og dreifibréfa og hins vegar, í vaxandi mæli,
með vegalandvörslu. Þar er reynt að taka sem allra flesta gesti þjóðgarðsins tali og ræða um
bann við utanvegaakstri og mikilvægi þess fyrir náttúruvernd.
Í greinargerðinni er talað um „stóru utanvegaakstursmálin" þar sem farartæki eru jafnvel
föst langt utan vegar - og það eru vissulega grafalvarleg tilvik. Útbreiddustu vandamálin eru
þó tilviljanakenndar slaufur og „kleinuhringjagerð" meðfram vegum vítt og breitt um
hálendið, svo og breikkun vega og slóða, þar sem vegfarendur sveigja út af vegi t.d. til að
snúa við, forðast polla eða skafla á veginum eða velja sér ný vöð og skilja gjarnan eftir mjög
ljót sár í jarðvegi.
Varðandi samsetningu starfshópsins skal taka undir nauðsyn víðtæks samráðs og skýrra
reglna. Umsjónaraðilar þjóðgarða og friðlýstra svæða, s.s. Vatnajökulsþjóðgarður og
Umhverfisstofnun hljóta einnig að teljast lykilaðilar í verndun hálendisins og ættu því að eiga
fulltrúa í starfshópnum. Þar er til staðar umtalsverð reynsla og þekking, enda eru landverðir
þeir sem mesta reynslu hafa af vinnu í tengslum við utanvegaakstur. Einnig má benda á að
umræddar stofnanir hafa átt formlegt samstarf við lögreglu og Vegagerðina undanfarin ár,
þar sem markmiðið hefur einkum verið að reyna að stýra umferð á hálendinu á viðkvæmasta
tíma ársins, á vorin og snemmsumars. Ástand hálendisvega og merkingar eru eitt af
lykilatriðum í baráttunni við utanvegaakstur og því mikilvægt að hafa fulltrúa
Vegagerðarinnar einnig í hópnum.
Í greinargerðinni er fjallað um mögulegar sértækar reglur um þætti eins og umferð,
gjaldtöku og/eða tryggingar á hálendi. Rétt er að benda á að friðlýsing svæða og stjórnunar-
og verndaráætlanir þeirra, eru væntanlega sá grunnur sem slíkar reglur þurfa að byggja á.
Virðingarfyllst,
Fanney Ásgeirsdóttir
þjóðgarðsvörður Vatnajökulsþjóðgarðs
Vatnajökulsþjóðgarður | Urriðaholtsstræti 6-8 | 210 Garðabæ | kt 441007-0940 | info@vjp.is
mailto:info@vjp.is