m
Alþingi
Nefndarsvið Alþingis,
Þingskjal 44 - 44. mál.
Reykjavík, 10. okt. 2019
Umsögn: Tillaga til þingsályktunar um mótun efnahagslegra hvata til að
efla ræktun á orkujurtum á Íslandi.
Meginmarkmið tillögunnar eru að fela samgöngu- og sveitarstjórnarráðherra að skipa
starfshóp til að móta og hrinda í framkvæmd aðgerðaráætlun um efnahagslega hvata
sem styrkja forsendur fyrir ræktun orkujurtanna repju og nepju. Það yrði gert í þeim
tilgangi að framleiða eldsneyti (bíódísil) til notkunar í skipum í stað jarðefnaeldsneytis.
Aðgerðaáætlun með tillögum að framkvæmd liggi fyrir eigi síðar en 1. mars 2020 og
verði þá kynnt alþingi.
Í aðgerðaáætluninni skal m.a. tekin afstaða til beitingar eftirtalinna efnahagslegra
hvata (styrkja) í sex liðum sem ná yfir alla þætti virðiskeðjunnar, s.s. ræktun, uppskera
og þreskjun, geymslum, búnaði fyrir framleiðslu og markaðs- og dreifingu á
framleiðsluvörunum.
Fyrir liggur aðgerðaáætlun ríkisstjórnarinnar í loftslagsmálum frá september 2018 um
að draga úr losun gróðurhúsalofttegunda af mannavöldum með það fyrir augum að
Ísland geti staðið við skuldbindingar sínar gagnvart Parísarsamningnum til ársins
2030. Samkvæmt væntanlegum skuldbindingum Íslands innan ramma
Parísarsamningsins þarf losun í ákveðnum geirum að dragast saman um 30-40% til
2030, miðað við 2005. Stjórnvöld stefna að kolefnishlutleysi árið 2040 og áætlunin á
að styðja við að því metnaðarfulla markmiði verði náð. Algjör útfösun
jarðefnaeldsneytis er markmiðið en spurning er hvenær því verði náð.
Reiknað er með að sjávarútvegur minnki losun vegna brennslu jarðefnaeldsneytis um
45% til 2030 miðað við notkunina 2005.
Verulegur árangur hefur náðst í að minnka eldsneytisnotkun í sjávarútvegi síðan 1990.
Eldsneytisbrennsla fiskiskipa minnkaði um 39% frá 1990 til 2017 og rúm 36% sé miðað
við tímabilið 2005 til 2017. Spá Samtaka fyrirtækja í sjávarútvegi í skýrslunni „Nýting
auðlindar og umhverfisspor, des. 2017“ gerir ráð fyrir að olíunotkun íslenskra skipa
verði 114.000 tonn árið 2030 miðað við aflasamsetningu árið 2016. Minnkun losunar
gróðurhúsalofttegunda frá fiskveiðum má einkum rekja til bættrar veiðistjórnunar og
tækniframfara við fiskveiðar.
Samdráttur í CO2 losun vegna fiskveiða hefur verið meiri en bein fækkun fiskiskipa
myndi benda til. Frá 1999 til 2016 fækkaði skipum um 18% á meðan losun dróst saman
um 50% (Hagstofa Íslands, 30. okt. 2018). Olíunotkun fiskiskipa Brims hf. (áður HB
Grandi) minnkaði um tæplega 9,5% á milli áranna 2016 og 2017 (Samfélagsskýrsla
HB Granda) og starfsmenn telja að enn séu möguleikar til að minnka eldsneytisnotkun
fiskiskipa félagsins.
www.sfs.is
info@sfs.is
http://www.sfs.is
mailto:info@sfs.is
Eins og þróun olíunotkunar fiskveiðiflotans hefur verði síðustu tvo áratugi er engin
þörf á sérstökum opinberum aðgerðum til að minnka losun frá sjávarútvegi. Greinin er
best til þess fallin að minnka losun gróðurhúsalofttegunda með bættri tækni og góðri
stjórn fiskveiða.
Loftslagsvæn tækni og orkuskipti við fiskveiðar eru skammt á veg komin á heimsvísu
og alls er óljóst hvernig ESB og nágrannaþjóðir okkar munu bregðast við. Íslenskur
sjávarútvegur er útflutningsgrein og í samkeppni þessar þjóðir.
Eldsneytisframleiðsla á bíódísil er vel þekkt og verð á afurðinni (B99/B100) var um
13,6 % hærra í apríl s.l. en verð á dísilolíu í Bandaríkjunum (Clean Cities Alternative
Fuel Price Report, April 2019). Orkuinnihald lífdísil er um 8,5% lægra en í jarðdísil.
Afkoma reksturs lífdísilverksmiðju er mjög háð verðsveiflum á jarðolíueldsneyti sem
hefur sveiflast verulega eins og alkunnugt er.
Eins og fram hefur komið hefur þróun olíunotkunar í sjávarútvegi verið með þeim
hætti að ekki er þörf á aðgerðaáætlun til minnka brennslu á dísilolíu til að ná
markmiðum aðgerðaráætlunar ríkisstjórnarinnar.
Líklegt er að spá SFS um notkun á jarðefnaeldsneyti gangi eftir og eins og staðan er í
dag er óþarfi að grípa til sérstakra aðgerða vegna fiskveiða.
Samtök fyrirtækja í sjávarútvegi leggjast gegn því að þessi þingsályktunartillaga verði
samþykkt á Alþingi.
Fyrir hönd Samtaka fyrirtækja í sjávarútvegi
Guðbergur Rúnarsson