j? Krabbameinsfélagið
Velferðarnefnd,
nefndasviði Alþingis
Austurstræti 8-10,
150 Reykjavík.
Efni: Umsögn um þingskjal 37, tillögu til þingsályktunar um gjaldfrjálsar krabbameinsmeðferðir (37.
mál)
Krabbameinsfélag Íslands fagnar framkominni tillögu til þingsályktunar um gjaldfrjálsar
krabbameinsmeðferðir. Með breytingu á greiðsluþátttöku sjúklinga í maí 2017 dró úr kostnaði fólks
sem þarf að ganga í gegnum krabbameinsmeðferð en enn er kostnaðurinn allt of mikill og Ísland
eftirbátur hinna Norðurlandanna.
Krabbamein hafa víðtæk áhrif á líf fólks, líkamlega, sálfélagslega og fjárhagslega:
1. Líkamlegar afleiðingar geta t.d. verið tannskemmdir, ófrjósemi, krónískir verkir auk
fjölmargra annarra aukaverkana. Þeim fylgir oft verulegur kostnaður á sama tíma og
sjúklingar standa frammi fyrir tekjutapi. Alvarlegar tannskemmdir þar sem glerungur eyðist,
tennur skemmast eða losna og detta úr góm geta fylgt krabbameinsmeðferð. Í sumum
tilvikum kosta tannviðgerðir hundruð þúsunda eða hlaupa á milljónum og oftar en ekki er
greiðsluþátttaka Sjúkratrygginga lítil eða engin. Stórauka þarf niðurgreiðslur vegna
tannviðgerða í tengslum við krabbameinsmeðferðir.
Eggheimta og tæknifrjóvganir ungs fólks sem fer í krabbameinsmeðferð eru kostnaðarsamar
þó endurgreiðslur hafi aukist umtalsvert í nýrri reglugerð https://livio.is/livio-
reykjavik/verdskra/
Ýmis nauðsynleg lyf vegna aukaverkana krabbameinsmeðferða eru undanskilin þegar kemur
að greiðsluþátttöku Sjúkratrygginga og má nefna sem dæmi: verkjalyf, svefnlyf, steralyf,
sýklalyf, augndropa, geðlyf og einnig nauðsynleg krem. Brýnt er að fella allan lyfjakostnað
sem tengist krabbameinsmeðferð undir greiðsluþátttökukerfið.
2. Sálfélagslegarafleiðingar krabbameina vegna mikils álags í tengslum við
krabbameinsmeðferð geta verið íþyngjandi og skaðlegar fyrir andlega heilsu sjúklingsins,
maka hans og fjölskyldu. Ráðgjöf eða meðferð við hæfi, bæði fyrir sjúkling og aðstandendur
getur verið nauðsynleg en jafnframt mjög kostnaðarsöm. Þar er brýnt að bæta úr.
Börn krabbameinssjúklinga upplifa oft mikinn kvíða og ótta sem getur orðið viðvarandi fái
þau ekki viðeigandi aðstoð og stuðning https://www.krabb.is/rannsoknir/ymsar-rannsoknir/
Rannsóknir sýna að börn sem missa foreldri eru miklu líklegri til að falla úr námi og að þeim
gengur oft verr en jafnöldrunum að fóta sig í lífinu
https://www.cancer.dk/nyheder/naar-far-eller-mor-doer-boern-har-behov-for-bedre-hjaelp/
Viðtöl hjá sálfræðingum, fjölskylduráðgjöfum eða öðrum meðferðaraðilum eru ekki
niðurgreidd hér á landi að sama skapi og á hinum Norðurlöndunum. Mikilvægt er að bregðast
við þessu.
Krabbam einsfélag Íslands • Skógarhlíð 8, Reykjavík • Kennitala 700169-2789
Sími 540 1900 • Fax 540 1910 • Pósthólf 5420, 125 Reykjavík • www .krabb.is • krabb@ krabb.is
https://livio.is/livio-reykjavik/verdskra/
https://livio.is/livio-reykjavik/verdskra/
https://www.krabb.is/rannsoknir/ymsar-rannsoknir/
https://www.cancer.dk/nyheder/naar-far-eller-mor-doer-boern-har-behov-for-bedre-hjaelp/
http://www.krabb.is
mailto:krabb@krabb.is
3. Fjárhagslegar afleiðingar vegna alvarlegra veikinda eru einnig skaðlegar heilsu
krabbameinssjúklinga. Fjárhagslegar afleiðingar langvarandi veikinda geta leitt til þess að
tekjur fólks verði að lágmarksbótum, þrátt fyrir að fólki hafi unnið mestan hluta
starfsævinnar, greitt skatta og í lífeyrissjóði. Bætur skerðast af öllum öðrum tekjum.
Sjúklingar geta lent í fátækt og að eiga jafnvel ekki fyrir mat síðustu daga mánaðar.
Fjárhagsáhyggjur geta haft alvarleg áhrif á geðheilsu fólks og leitt til kvíða og þunglyndis sem
eykur enn á vanda sjúklingsins og dregur úr þreki til að takast á við meðferð og afleiðingar
krabbameina.
Þeir krabbameinssjúklingar sem hafa verið á annað ár í krabbameinsmeðferð og hafa fullnýtt
sjúkraréttindi sín á vinnumarkaði og frá stéttarfélagi neyðast til að fara á endurhæfingarlífeyri
frá Tryggingastofnun ríkisins. Möguleikar þeirra til að greiða tannlæknakostnað, eggheimtu
eða skuldir geta verið mjög takmarkaðir. Þeir lífeyrisþegar sem eru krabbameinssjúklingar eru
meðal þeirra verst stöddu í þjóðfélaginu.
4. Hjálpar- og stoðtæki. Löngu er tímabært að endurskoða fjárhæð styrkja vegna hjálpar- og
stoðtækja. Í tengslum við það er mikilvægt að yfirfara með fulltrúum sjúklinga, sem best
þekkja til, hvort endurskoða þurfi hvaða hjálpar- og stoðtæki eru niðurgreidd þar sem þarfir
og möguleikar kunna að hafa breyst síðan reglugerðin var endurskoðuð síðast.
5. Ferðakostnaður getur verið verulegur í sambandi við krabbameinsmeðferð, sérstaklega þegar
um ræðir flug og kostnað fylgdarmanna sjúklinga. Oftast er full þörf fyrir sjúkling, sem sækja
þarf meðferð til Reykjavíkur eða Akureyrar að hafa með sér fylgdarmann í meðferð, þó
viðkomandi falli ekki undir þá skilgreiningu að þykja ófær um að ferðast á eigin vegum. Mjög
stór hluti krabbameinsmeðferðar er veittur á göngudeild og þá koma aukaverkanir meðferðar
fyrst fram þegar heim er komið. Mikilvægt er að það fólk sem gegnir lykilhlutverki í umönnun
krabbameinssjúklinga á milli meðferða, sem oftast er fjölskyldumeðlimir, sé með í ráðum allt
frá upphafi og þá er nauðsynlegt að það geti verið með í heimsóknum til lækna og
hjúkrunarfólks. Í ákveðnum tilvikum getur ferðakostnaður verið gríðarlegur, til dæmis þegar
aðstæður leyfa ekki annað en að öll fjölskyldan fylgi sjúklingnum í flugi.
Oft verða makar eða nánustu aðstandendur fyrir tekjutapi, sérstaklega þegar sækja þarf
krabbameinsmeðferð milli landshluta. Þegar við bætist mikill kostnaður vegna ferða blasir við
að endurskoða þarf endurgreiðslur vegna ferðakostnaðar. Sama gildir um kostnað vegna
dvalar fjarri heimili sem getur verið verulega íþyngjandi þegar um langan tíma er að ræða,
þrátt fyrir niðurgreiðslur.
Krabbameinsfélag Íslands styður þessa tillögu til þingsályktunar um gjaldfrjálsar
krabbameinsmeðferðir og vonar að hún nái fram að ganga.
Virðingarfyllst,
f.h. Krabbameinsfélags Íslands
Halla Þorvaldsdóttir
framkvæmdastjóri