BSRB
Nefndasvið Alþingis
Velferðarnefnd
Austurstræti 8 - 10
150 Reykjavík
Reykjavík, 3. desember 2019
Efni: Umsögn BSRB um frumvarp til laga um breytingu á lögum um almennar íbúðir
nr. 52/2016, með síðari breytingum (hækkun tekju- og eignamarka leigjenda, sérstakt
byggðaframlag, veðsetning o.fl.), 320. mál
BSRB hefur fengið til umsagnar frumvarp til laga um breytingu á lögum um almennar íbúðir nr.
52/2016. Frumvarpið felur m.a. í sér hækkun tekju- og eignamarka leigjenda, sem bandalagið
lýsir yfir mikilli ánægju með, en um er að ræða hluta af aðgerðum stjórnvalda í tengslum við
Lífskjarasamninginn. BSRB styður frumvarpið og hvetur til þess að það verði samþykkt.
Athugasemdir BSRB við einstaka greinar:
Um 2. gr.
BSRB er annar stofnaðili Bjargs íbúðafélags. Félagið er rekið án hagnaðarsjónarmiða og er
ætlað að tryggja tekjulágum fjölskyldum á vinnumarkaði aðgengi að öruggu íbúðarhúsnæði í
langtímaleigu. Félaginu var komið á fót með almenna íbúðakerfinu og hefur því verið bundið
af reglum laga nr. 52/2016 þegar kemur að tekju- og eignaviðmiðum leigjenda sinna. Því miður
hefur Bjarg þurft að vísa umsækjendum frá vegna núgildandi viðmiða, sem hafa verið of lág.
Með þeirri hækkun sem frumvarpið felur í sér mun Bjarg íbúðafélag geta nýst fleiri fjölskyldum,
eins og upphaflega var stefnt að.
Um 3. gr.
Frumvarpið felur í sér töluverðar breytingar á 11. gr. laga um almennar íbúðir um stofnframlög
ríkisins. Samkvæmt núgildandi lögum hefur ríkið heimild til þess að veita allt að 6%
viðbótarframlag vegna íbúða á svæðum þar sem skortur er á leiguhúsnæði og bygging íbúða
hefur verið í lágmarki eða sérstök vandkvæði eru á því að fá fjármögnun á almennum markaði.
Með breytingunni stendur til að rýmka þessa heimild og veita þess í stað sérstakt
byggðaframlag. Íbúðalánasjóði yrði falið það hlutverk að meta þörf fyrir slíkt framlag, fjárhæð
þess og auk þess getur Íbúðalánasjóður veitt undanþágu frá endurgreiðslu framlagsins að
ákveðnum skilyrðum uppfylltum. BSRB leggur áherslu á að um opna heimild er að ræða og
um margt er hún jafnframt óútfærð í lagatextanum. Það er afar brýnt að heimildin hafi þau áhrif
sem henni er ætlað að hafa og að passað verði sérstaklega upp á að sérstökum
byggðaframlögum verði einungis ráðstafað þar sem þörf er fyrir uppbyggingu almennra íbúða.
GRETTISGÖTU 99 105 REYKJAVÍK SÍMI: 525 B30U I BSRBIBSRB.IS BSRB.IS
BSRB
Þannig er mikilvægt að ítarleg greining á þörf slíkra íbúða sé framkvæmd áður en ákvörðun er
tekin um veitingu sérstaks byggðaframlags.
Samkvæmt lögum um almennar íbúðir skal stofnframlag greitt út í tvennu lagi. Fyrri helmingur
er greiddur við samþykkt umsóknar og síðari helmingur þegar íbúð er leigð út. Með frumvarpinu
er lögð til sú breyting að hafi aðili áður fengið úthlutað stofnframlagi verði heimilt að greiða
75% stofnframlags strax við samþykkt umsóknar og 25% við útleigu íbúðar. Auk þess er lagt
til að fjárhæð síðari hluta stofnframlags skuli verðtryggð samkvæmt vísitölu byggingar-
kostnaðar í allt að tvö ár. BSRB fagnar breytingunni, enda mikið réttlætismál fyrir
framkvæmdaraðila. Með breytingunni mun fjármagnskostnaður vegna framkvæmda minnka
og tryggt að fjárhæð síðari hluta stofnframlags haldi verðgildi sínu á tímabili framkvæmda, eða
í allt að tvö ár.
Þá vill BSRB nefna sérstaklega breytingar samkvæmt i lið 3. gr. frumvarpsins þar sem segir
að Íbúðalánasjóði verði heimilt að gera samkomulag til þriggja ára vegna úthlutunar
stofnframlags til umsækjenda sem áður hafa fengið úthlutað stofnframlagi frá ríki og
sveitarfélagi, að ákveðnum skilyrðum uppfylltum. BSRB fagnar breytingunni, enda gerir hún
umsækjendum kleift að skipuleggja framkvæmdir til lengri tíma í takt við eftirspurn og framboð
lóða hverju sinni, sem einnig veldur því að verkefni geti verið hagkvæmari.
Um 11. gr.
Með ákvæðum til bráðabirgða stendur til að leiðrétta stofnframlög sem úthlutað var á árunum
2016 og 2017, enda reyndist viðmið byggingarkostnaðar á þeim tíma lægra en síðar kom í ljós
við framkvæmdir. Þegar hafa framlög ársins 2018 verið leiðrétt með reglugerð. BSRB tekur
undir athugasemdir sem fram koma í umsögn Bjargs íbúðafélags um frumvarpið, þar sem
lagðar eru til breytingar á orðalagi svo tryggt verði að ákvæðið nái til allra umsókna ársins 2017
en ekki einungis þeirra sem voru afgreiddar á árinu 2017.
Að lokum fagnar BSRB því að lögfest verði að a.m.k. tveir þriðju hlutar þess fjármagns sem til
úthlutunar er hverju sinni renni til íbúða sem ætlaðar eru tekju- og eignaminni leigjendum á
vinnumarkaði þar til úthlutað hefur verið til 1.543 slíkra íbúða. Slíkt er í samræmi við áður gefin
loforð og tryggir t.a.m. að Bjarg íbúðafélag geti staðið við viljayfirlýsingar félagsins við
sveitarfélög um uppbyggingu.
BSRB styður efni frumvarpsins og hvetur til þess að það verði afgreitt án tafar.
Fyrir hönd BSRB
W /vV- G'-------
Hrannar Már Gunnarsson
lögfræðingur
GRETTISGÖTU 89 105 REYKJAVÍK SÍMI: 525 8300 BSRBiBSRB.IS BSRB.IS