uRIKISSKATTSTJORI
DIRECTORATE OF INTERNAL REVENUE
Laugavegur 166 - 105 Reykjavík - Iceland
Telephone + 354 442 1000 - Fax + 354 442 1999
www.rsk.is - rsk@rsk.is
Alþingi, nefndarsvið
Kirkjustræti
150 REYKJAVÍK
Umsögn ríkisskattstjóra um frumvarp til laga um breytingu á lögum um
virðisaukaskatt, nr. 50/1988 (endurgreiðsla virðisaukaskatts). - 26. mál.
Ríkisskattstjóri hefurþann26. september 2019 móttekið tölvupóstþar sem embættinu er gefmn
kostur á að veita umsögn um ofangreint þingmál. í athugasemdum með frumvarpinu kemur
fram að það hafi verið lagt fram á 149. löggjafarþingi en hafi ekki verið afgreitt og sé nú
endurflutt óbreytt.
í 1. gr. frumvarpsins er lagt til að fráveituframkvæmdir sveitarfélaga verði undanþegnar
virðisaukaskatti samkvæmt 3. mgr. 2. gr. laga nr. 50/1988, um virðisaukaskatt, en samkvæmt
orðalagi greinargerðar með frumvarpinu og samkvæmt heiti þess virðist hins vegar sem
markmið þess sé fyrst og fremst að heimilt verði að endurgreiða virðisaukaskatt af kostnaði við
slíkar framkvæmdir.
A f þessu tilefni vill ríkisskattstjóri taka fram að samkvæmt 5. tölul. 3. mgr. 42. gr. laga m.
50/1988 er virðisaukaskattur nú þegar endurgreiddur af aðkeyptri sérfræðiþjónustu vegna m.a.
kostnaðar við fráveituframkvæmdir sveitarfélaga. E f fyrirhugað er að auka endurgreiðslur
vegna þessara tilteknu framkvæmda verður ekki séð að því markmiði verði náð með þeim hætti
sem 1. gr. frumvarpsins gerir ráð fyrir, sbr. eftirfarandi:
Aðilar sem hafa með höndum undanþegna starfsemi samkvæmt 3. mgr. 2. gr. laga nr. 50/1988
eru undanþegnir skyldu til innheimtu virðisaukaskatts af sölu vinnu og þjónustu sem þar getur
en ekki af efni. Þeir eru á hinn bóginn ekki undanþegnir greiðslu virðisaukaskatts vegna kaupa
á aðfongum til hinnar undanþegnu starfsemi og fá hann ekki endurgreiddan í formi innskatts,
sbr. 4. mgr. 2. gr. laganna. Seljendur þjónustunnar þyrftu því að gera ráð fyrir
virðisaukaskattinum í verði þjónustunnar og sveitarfélögin myndu því í raun bera skatt af
kostnaði við framkvæmdirnar, þvert á markmið frumvarpsins.
í 3. mgr. 2. gr. laga nr. 50/1988 er tæmandi talin sú starfsemi sem undanþegin er
virðisaukaskatti. í 1. gr. frumvarpsins er aftur á móti gert ráð fyrir að fráveituframkvæmdir
sveitarfélaga verði undanþegnar virðisaukaskatti en í því felst að starfsemi sem almennt er
virðisaukaskattsskyld, s.s. þjónusta verkfræðinga og tæknifræðinga, vinna iðnaðarmanna,
vélavinna og önnur tengd starfsemi, verður þar með undanþegin virðisaukaskatti vegna
tiltekinna framkvæmda. Er það andstætt meginreglu 1. og 2. mgr. 2. gr. laganna um skattskyldu
og einnig þeim meginsjónarmiðum sem gilda um aðrar undanþágur samkvæmt ákvæðum 3.
mgr. 2. gr. laganna. Það myndi auk þess hafa umtalsverð áhrif á uppgjör virðisaukaskatts aðila
í slíkri starfsemi sem yrði að hluta skattskyld og að hluta undanþegin virðisaukaskatti sem
veldur m.a. skertum innskattsrétti vegna kaupa á aðföngum til starfseminnar, t.d. vegna kaupa
á vinnuvélum. Hætta á mistökum vegna uppgjörs á virðisaukaskatti ykist til muna og eftirlit
með skilum þessara aðila yrði að sama skapi torveldara en ella.
http://www.rsk.is
mailto:rsk@rsk.is
RÍKISSKATTSTJÓRI
í ljósi framangreinds færi betur á því að tillögunni verði fundinn staður í XIII. kafla laga nr.
50/1988, t.d. í 3. mgr. 42. gr. þeirra, eða í ákvæði til bráðabirgða við lögin ef fyrirhuguðum
endurgreiðslum er ætlað að gilda tímabundið. í því samhengi vekur ríkisskattstjóri sérstaka
athygli á því að jafnframt þurfi að taka óyggjandi afstöðu til þess hvort endurgreiðsluheimildin
taki til virðisaukaskatts af efniskaupum jafnt sem aðkeyptri vinnu og þjónustu. Með vísan til
athugasemda í greinargerð frumvarpsins eins og það liggur fyrir virðist gert ráð fyrir að
lagabreytingarnar verði til þess að „sveitarfélög fá i framvegis fulla endurereiðslu á
virðisaukaskatti veena fráveituframkvœmda Bent skal á slík heimild til endurgreiðslu af
efniskaupum fæli í sér víðtækari réttindi umfram það sem aðrir þeir njóta sem óskattskyldir eru
samkvæmt lögum um virðisaukaskatt, þ.m.t. íbúðareigendur vegna vinnu við íbúðarhúsnæði.
Sé ætlunin allt að einu að ákvæðið nái til efniskaupa, rétt eins og aðkeyptrar vinnu, er mikilvægt
að það komi skýrt fram í lagatextanum og að ekki leiki vafí þar á.
Loks telur ríkisskattstjóri vert að nefna að í greinargerð með frumvarpinu kemur fram að
fráveitur séu hluti af lögbundinni almannaþjónustu sveitarfélaga, sbr. lög nr. 9/2009, um
uppbyggingu og rekstur fráveitna, og utan samkeppnisumhverfis, eins og það er orðað.
Fráveituframkvæmdir uppfylli því vel þau skilyrði sem almennt séu sett fyrir endurgreiðslu
virðisaukaskatts og standi rök til þess að virðisaukaskattur vegna slíkra framkvæmda sé
endurgreiddur að fullu. A f þessu tilefni skal bent á að samkvæmt meginreglum virðisaukaskatts
bera þeir aðilar sem ekki eru í virðisaukaskattsskyldri starfsemi þann virðisaukaskatt sem þeir
greiða við kaup á vörum og þjónustu. Það er álit embættisins að forðast beri að fjölga
endurgreiðslum til handa þeim sem standa utan virðisaukaskattskerfisins þar sem slíkt eykur
flækjustig kerfisins og kostnað við skattframkvæmd.
Með hliðsjón af framangreindu er það mat ríkisskattstjóra að vert væri að kannaðir yrðu aðrir
kostir, t.a.m. sá kostur sem lagður er fram í þeirri skýrslu tekjustofnanefndar sem vísað er til í
greinargerð með frumvarpinu, þ.e. að sveitarfélögum verði látnar í té auknar ijárveitingar með
beingreiðslum vegna þessara framkvæmda.
Virðingarfyllst,
f.h. ríkisskattstjóra