Landbúnaður á nORÐURLANDI VESTRA
Alþingi
Umhverfis- og samgöngunefnd
Austurstræti 8-10
Reykjavík
Norðurlandi vestra, 14. febrúar 2020
Sent rafrænt á nefndasvid@althingi.is
Umsögn; Tillaga til þingsályktunar um Alexandersflugvöll sem varaflugvöll fyrir Keflavíkur-,
Reykjavíkur-, Akureyrar- og Egilsstaðaflugvelli.
Umhverfis- og samgöngunefnd Alþingis hefur óskað eftir umsögn frá Samtökum sveitarfélaga
á Norðurlandi vestra um tillögu til þingsályktunar um Alexandersflugvöll sem varaflugvöll fyrir
Keflavíkur-, Reykjavíkur-, Akureyrar- og Egilsstaðaflugvelli, 130. mál. Í tillögunni er lagt til að
samgöngu- og sveitarstjórnarráðherra verði falið að gera ítarlega athugun á kostum þess að
gera Alexandersflugvöll í Skagafirði að varaflugvelli.
Samtök sveitarfélaga á Norðurlandi vestra (SSNV) taka undir þau sjónarmið sem nefnd eru í
þingsályktunartillögunni um mikilvægi uppbyggingar Alexandersflugvallar í Skagafirði sem
varaflugvallar fyrir Keflavíkur-, Reykjavíkur-, Akureyrar- og Egilsstaðaflugvelli.
Eins og fram kemur í tillögunni eru landfræðilegar aðstæður þar góðar sem og veðurfarslegar.
Í Skagafirði eru litlar líkur á jarðhræringum eða eldgosum sem hamlað geta flugsamgöngum.
Auk þess að vegalengdir til fjögurra meginflugvalla á Íslandi á landi eru hagstæðar eins og rakið
er í þingsályktunartillögunni.
Uppbygging Alexandersflugvallar sem varaflugvallar er ekki einasta hagsmunamál með tilliti til
flugöryggis heldur einnig með tilliti til þess sem kallað hefur verið „dreifing ferðamanna" og
þar með stuðningur við ferðaþjónustuna á Norður- og Austurlandi sem ekki hefur vaxið eins
hratt og á Suður- og Vesturlandi. Til að árangur náist í að fá ferðamenn til að fara víðar um
landið en nú er verða að koma til fleiri alvöru fluggáttir á landsbyggðinni. Reynsla þeirra landa
sem við lítum til sýnir það svo ekki verður um villst og er þar helst að nefna Nýja Sjáland.
Áhuginn á beinu flugi á Norðurland er fyrir hendi og sýnir fjölgun ferðamanna í millilandaflugi
um völlinn það glöggt. Skv. upplýsingum frá Markaðsstofu Norðurlands fjölgaði farþegum í
millilandaflugi um Akureyrarflugvöll um 38% milli áranna 2018 og 20191.
Beint flug frá Evrópu á Norðurland er „viðkvæm vara" og allar truflanir geta vegið býsna þungt
í ákvarðanatöku hinna erlendu flugrekstraraðila og ferðaheildsala varðandi framhaldið. Að
ekki sé talað um þeirra sem fylgjast með og íhuga að stíga næstu skref. Fyrir nokkrum árum
þótti það óhugsandi fyrir söluaðila Íslandsferða t.d. í Evrópu að bjóða upp á flug beint til
Norðurlands, en þróun áfangastaðarins Íslands og aðstæður á mörkuðum hafa breytt þeirri
afstöðu til muna. Fjárfesting í að byggja Alexandersflugvöll upp sem varaflugvöll og gera hann
að e.k. fráviksflugvelli („diversion airport") fyrir Akureyri mun bæta möguleika þessarar sóknar
1 Sjá frétt á mbl.is
mailto:nefndasvid@althingi.is
https://www.mbl.is/frettir/innlent/2020/01/28/stodug_fjolgun_millilandafarthega_a_akureyri/?fbclid=IwAR2Pj3VbThzU_gFXeMUnJQbdSy-svJlmpwHMIqKOucLTxAFyIAB4cxV5M5s
í beinu flugi inn á Norðurland til muna og um leið renna betri stoðum undir ferðaþjónustu á
Norðurlandi vestra, létta á álagi á þeim ferðamannastöðum sem komnir eru næst þolmörkum
sunnan og vestanlands, um leið og heildaröryggi fluglandsins Ísland verður aukið.
Til viðbótar við framantalið myndi uppbygging Alexandersflugvallar, sem samkvæmt tillögu að
samgönguáætlun er ekki inni í grunnneti flugvalla, auka öryggi íbúa á Norðvesturlandi til
mikilla muna. Skv. úttekt á heilbrigðisþjónustu á Norðurlandi vestra sem SSNV lét gera á árinu
2018 eru nánast engir íbúar á Norðurlandi vestra í minna en klukkustundar fjarlægð frá
sérhæfðu sjúkrahúsi með sólarhringsaðgang að skurðstofu. Annars staðar á landinu er
hlutfallið frá 50 - 100%2. Sé það ekki ætlun ríkisvaldsins að bæta að nýju heilbrigðisþjónustu í
landshlutanum er nauðsynlegt að bæta samgöngur þangað til að íbúar svæðisins sitji við sama
borð og íbúar annarra landshluta. Vegasamgöngur á yfirstandandi vetri hafa verið erfiðar og
ítrekað hafa allir vegir inn og út úr landshlutanum verið lokaðir, oft svo dögum skiptir með
tilheyrandi óöryggi og hættu fyrir íbúa ef upp koma veikindi eða slys. Alexandersflugvöllur
leikur því lykilhlutverk í aðgengi íbúa landshlutans að nauðsynlegri þjónustu en miðað við
núverandi stöðu á viðhaldi og rekstri vallarins gegnir hann því tæpast í dag. Mikilvægt er að
hann verði settur í grunnnet flugsamgangna í samgönguáætlun um leið og ráðist verður í þá
athugun sem mælt er fyrir í þingsályktunartillögunni.
Í fyrri umræðum um þingsályktunartillöguna í sölum Alþingis hefur mikið verið rætt um
kostnað við uppbyggingu flugvallarins sem varaflugvallar. Lögð skal áhersla á það að
þingsályktunartillagan sem hér um ræðir nær eingöngu til þess að gerð verði ítarleg athugun
á kostum þess að gera Alexandersflugvöll að varaflugvelli. Í þeirri athugun myndi væntanlega
koma í ljós hver raunverulegur kostnaður er, hvert ástand flugvallarins er í dag, í hvaða
framkvæmdir þarf að ráðast o.s.frv. Samtök sveitarfélaga á Norðurlandi vestra styðja þá
athugun heilshugar og leggja ríka áherslu á að í hana verði farið byggt á þeim rökum sem
tilgreind eru í tillögunni auk þeirra sem hér hafa verið lögð fram.
F. h. Samtaka sveitarfélaga á Norðurlandi vestra,
Unnur Valborg Hilmarsdóttir,
framkvæmdastjóri
2 Sjá skýrsluna hér.
http://www.ssnv.is/static/files/Mappa/SSNV/skyrslur/ssnv_skyrsla_heilbrigdis.pdf