Æ PERSÓNU
! l[ I VERND
■
Alþingi
Allsherjar- og menntamálanefnd
150 REYKJAVÍK
Reykjavík, 13. júní 2019
Tilvísun: 2019061227/ÞS
Efni: Umsögn um frumvarp til laga um menntun, hæfni og ráðningu kennara og
skólastjómenda
Persónuvemd vísar til beiðni allsherjar- og menntamálaefndar Alþingis frá 12 júní 2019 um umsögn
um tillögu nefndarinnar að breytingu á 3. mgr. 11. gr. frumvarps til laga um menntun, hæfni og
ráðningu kennara og skólastjórnenda við leikskóla, grunnskóla og framhaldsskóla (þskj. 1262, 801. mál
á 149. löggjafarþingi).
Í 1. málsl. umrædds ákvæðis frumvarpsins, eins og það stendur nú, er gert ráð fyrir að óheimil sé
ráðning einstaklings til starfa við leik-, gmnn- eða framhaldsskóla hafi hann hlotið refsidóm fyrir brot
á ákvæðum XXII. kafla almennra hegningarlaga nr. 19/1940. Þá segir í 2. málsl. að við ráðningu skuli
„liggja fyrir sakavottorð eða heimild skólastjóra til að afla upplýsinga úr sakaskrá.“
Samkvæmt tillögu nefndarinnar yrði orðalagi þessa ákvæðis breytt þannig að það færðist til samræmis
við 4. mgr. 10. gr. æskulýðslaga nr. 70/2007 þar sem einnig er fjallað um öflun upplýsinga úr sakaskrá
vegna ráðninga í störf, þ.e. hjá aðilum sem koma að æskulýðsstarfi og sem samkvæmt 3. mgr.
ákvæðisins mega ekki ráða þá til starfa sem hlotið hafa refsidóm fýrir tiltekin brot. Nánar tiltekið hefði
tillaga nefndarinnar í för með sér að samkvæmt 3. mgr. 11. gr. frumvarpsins yrði við ráðningu „heimilt
að sækja upplýsingar úr sakaskrá um það hvort tiltekinn einstaklingur hafi hlotið dóm vegna brota sem
I. mgr. [taki] til, að fengnu samþykki hans.“
I tengslum við framangreint verður að gera ráð fyrir að einnig liggi fyrir tillaga að breytingu á 1. mgr.
II. gr. fmmvarpsins þannig að þar verði gert ráð fyrir banni við ráðningu þeirra sem hlotið hafi
refsidóm fýrir tiltekin brot, en í frumvarpinu er ekki vikið að því í umræddri málsgrein. Þá verður
jafnframt að gera ráð fýrir að 1. málsl. 3. mgr. greinarinnar breytist þannig að hann hafi ekki lengur að
geyma slíka tilvísun, enda hefði greinin ella að geyma óþarfa tvítekningu. Persónuvernd er ekki kunnugt
um útfærslu í þessum efnum en leggur áherslu á að afimörkun þeirra brota, sem leiða til þess að ráðning
verður óheimil, þarf að byggjast á málefnalegum sjónarmiðum.
Að öðm leyti skal tekið fram að gerð er athugasemd við það orðalag í tillögu nefndarinnar að breytingu
á 3. mgr. 11. gr. frumvarpsins að upplýsingaöflun úr sakaskrá byggist á samþykki. Sérstaklega er tekið
fram í skilgreiningunni á samþykki fýrir vinnslu persónuupplýsinga í 1. tölul. 4. gr.
persónuvemdarreglugerðarinnar, (ESB) 2016/679, að þar sé átt við yfirlýsingu sem meðal annars sé
Persónuvernd • Rauðarársrig 10 • 105 Reykjavík • IS (+354) 510 9600 • postur@personuvernd.is
mailto:postur@personuvernd.is
óþvinguð, sbr. einnig 8. tölul. 3. gr. laga nr. 90/2018 um persónuvernd og vinnslu persónuupplýsinga.
Einstaklingur, sem óskað yrði eftir að samþykkri upplýsingaöflun á grundvelli 2. málsl. 3. mgr. 11. gr.
frumvarpsákvæðisins, yrði af tækifæri til að öðlast tiltekið starf, kysi hann að synja um veitingu
heimildar til öflunar upplýsinga. I ljósi þess má telja vafa leika á um að kröfunum til þess að fyrir liggi
samþykki samkvæmt persónuupplýsingalöggjöf sé hér fuUnægt.
I ljósi þess að í umræddri málsgrein er fjallað um öflun persónuupplýsinga telur Persónuvemd eðlilegt
að byggt sé á þessum kröfum og að því þurfi að breyta orðalagi málsliðarins. íjiggn r stofnuninþvi til að í
stað niðurlagsorðanna „vnttu samþjkki hans“ komi orðin „að veittrifrœðslu tilhan sþar að lútandi“.
Eins og fyrr greinir er einungis farið fram á umsögn Persónuverndar um umræddan málslið, en þó
þykir rétt að taka fram að ekki em gerðar athugasemdir í tengslum við frumvarpið að öðm leyti.
2