Minnisblað
Til: Efnahags- og viðskiptanefndar Alþingis
Frá: Ríkisskattstjóra
Dags.: 20. ágúst 2019
Efni: Minnisblað fjármála- og efnahagsráðuneytis, dags. 6. júní 2019, í tengslum við frumvarp til laga um
breytingu á lögum um tekjuskatt og lögum um staðgreiðslu skatts á fjármagnstekjur (skattlagning tekna
af höfundarréttindum)
Að beiðni efnahags- og viðskiptanefndar Alþingis bendir ríkisskattstjóri á eftirfarandi atriði í tengslum við
framangreint minnisblað skrifstofu skattamála hjá fjármála- og efnahagsráðuneytinu vegna þskj. 1213 -
762. mál:
Fram kemur af hálfu fjármála- og efnahagsráðuneytisins að ef gerð yrði breyting á umræddu þingskjali þá
myndi 1. gr. frumvarpsins verða svohljóðandi: Þrátt fyrir ákvæði 3. tölul. A-liðar 7. gr. skulu greiðslur til
höfunda og/eða annarra einstaklinga sem rétthafa vegna síðari afnota eftir að verk skv. 1. gr. höfundalaga
nr. 73/1972 hefur verið gert aðgengilegt almenningi, birt eða gefið út, sbr. 2. og 3. mgr. sömu laga, teljast
til fjármagnstekna án nokkurs frádráttar.
Ákvæði 2. gr. frumvarpsins yrði svohljóðandi: Ákvæði laga þessara, svo sem um skilaskylda aðila, afdrátt
staðgreiðslu og skilaskyldu staðgreiðslu, gilda um greiðslur til höfunda og/eða annarra einstaklinga sem
rétthafa vegna síðari afnota eftir að verk skv. 1. gr. höfundalaga nr. 73/1972 hefur verið gert aðgengilegt
almenningi, birt eða gefið út, sbr. 2. og 3. mgr. sömu laga, sbr. 4. málsl. 3. mgr. 66. gr. laga um tekjuskatt,
nr. 90/2003.
Jafnframt er á það bent af hálfu fjármála- og efnahagsráðuneytis að skýra þurfi ítarlega í nefndaráliti að
eingöngu greiðslur vegna nýtingar verka eftir að þau eru orðin aðgengileg almenningi samkvæmt
höfundalögum muni ef af verður teljast til fjármagnstekna. Í höfundalögum nr. 73/1972 sé nánar skilgreint
í 2. og 3. gr. laganna hvenær verk teljist hafa verið gerð aðgengileg almenningi eða birt og gefin út fyrir
almenning. Í nefndaráliti sé einnig þörf á að fram komi ítarleg lýsing á því hvað átt sé við með orðunum
,,vegna síðari afnota". Sem dæmi megi nefna að endurútgáfa á bók teljist eingöngu til vörusölu og kaup á
lagi til afspilunar teljist til vörukaupa, gagnstætt því sem t.a.m. á við ef lag er flutt í útvarpi og höfundur
fær greitt af því stefgjald. Þannig teldust ,,beinar tekjur af seldum eintökum" til almennrar vörusölu en
,,óbeinar tekjur af einhvers konar nýtingu á verkinu", s.s. þegar kort er gert eftir málverki, tónverk sem
nýtt er í leikverk o.s.frv. til fjármagnstekna.
Ríkisskattstjóri tekur undir allt það sem fram kemur í minnisblaði fjármála- og efnahagsráðuneytis til
efnahags- og viðskiptanefndar. Verði umræddar breytingar á skattlagningu af höfundarréttargreiðslum að
veruleika er afar mikilvægt að þær tekjur sem ekki eiga að teljast til almennra tekna og lúta skattlagningu
sem fjármagnstekjur (eignatekjur) séu vel afmarkaðar. Verður ekki annað séð en að sú breyting sem
ráðuneytið leggur til í þessum efnum nái því markmiði. Jafnframt þarf þó að koma skýrt fram í nefndaráliti
vegna breytinga á frumvarpinu hvað sé undirliggjandi og að tekin séu dæmi þar um eins og ráðuneytið
leggur til. Rétt væri jafnframt að ítreka að þessi breyting tekur eingöngu til tekna einstaklinga, ekki lögaðila
eins og t.d. einkahlutafélaga, og með því að tekjur teljist til eignatekna af því tagi sem um ræðir er allur
frádráttur á móti þeim óheimill. Sá hluti tekna listamanna sem félli undir að vera fjármagnstekjur
(eignatekjur) yrði því að færa í persónuframtal viðkomandi en ekki rekstrarframtal.
Ríkisskattstjóri vill enn fremur benda á að huga þarf að samspili væntanlegra breytinga við nýsett lög nr.
88/2019, um sameiginlega umsýslu höfundarréttar. Þar koma m.a. fram ýmsar skilgreiningar sem vert er
að skoða hvort séu í þversögn við fyrirhugaðar breytingar.
Þá telur ríkisskattstjóri að efni séu til þess að tekið sé sérstaklega fram að ráðherra sé heimilt að setja
reglugerð um nánari útfærslu á skattlagningu höfundarréttargreiðslna.